
ADVENDURE is the leading web portal in Greece about Mountain Running, Adventure, Endurance and other Mountain Sports
Ο τίτλος του άρθρου δεν είναι δικός μου. Είναι εμπνευσμένος από τον τίτλο που έδωσε στο άρθρο του στο τελευταίο τεύχος του μεγαλύτερου περιοδικού για trail running στον πλανήτη (Trail Runner) ο πολύ καλός αρθρογράφος και δρομέας Bernie Boettcher. “What is a Trail?” λοιπόν αναρωτιέται, αναφερόμενος σε ένα προβληματισμό και μια συζήτηση που έχει ξεκινήσει στην Αμερική, σχετικά με το τρέξιμο σε μονοπάτια, ή trail running.
Ο προβληματισμός του αρθρογράφου, αλλά και πολλών άλλων που ασχολούνται είτε ως αθλητές, είτε ως προπονητές είτε και ως δημοσιογράφοι με το trail running έχει ενισχυθεί τον τελευταίο καιρό από το πλήθος των αγώνων που ενώ διεξάγονται εξ ολοκλήρου – ή περιέχουν – μεγάλα κομμάτια ασφάλτου, ή χωματόδρομων χωρίς τεχνικές δυσκολίες, πλασάρονται ως αγώνες trail running ή ορεινού τρεξίματος.
Σαν παράδειγμα αναφέρει μάλιστα έναν δρόμο (άσφαλτος) που είναι μια ανάβαση στην κορυφή του βουνού Evans στο Κολοράντο, σε υψόμετρο 4.346 μέτρων. Ο δρόμος αυτός είναι η υψηλότερος δρόμος ασφάλτου στην Βόρεια Αμερική, και λόγω της μεγάλης θετικής υψομετρικής η American Trail Running Association (ATRA) τον λογαριάζει ως trail! Η ανάβαση του βουνού που διεξάγεται εκεί κάθε χρονιά λογαριάζεται ως ορεινός αγώνας (mountain running)!
Η American Trail Running Association (ATRA), ορίζει έναν αγώνα trail running ως μια κούρσα σε δρόμους χωρίς άσφαλτο ή γενικότερα όχι στρωμένο δρόμο (unpaved), σε φυσικό περιβάλλον, με φυσικά εμπόδια και με σημαντική θετική και αρνητική υψομετρική. Λαμβάνοντας υπόψη την γενικότητα αυτού του ορισμού, ο ιδρυτής της ομοσπονδίας Adam Chase, δικαιολογεί την άποψη του ότι ο δρόμος αυτός είναι trail, διότι όπως λέει η εξαιρετικά μεγάλη θετική του υψομετρική (+4.346 μέτρα στα 22.5 χιλιόμετρα μήκους) μετράει σαν φυσικό εμπόδιο για τον αθλητή που θα τρέξει τον αγώνα ή θα επιχειρήσει γενικά μια ανάβαση στην κορυφή του βουνού. Αν συμφωνήσουμε βέβαια με την λογική του, ο μαραθώνιος του Ταχυδρόμου σαν παράδειγμα που θα γίνει στα Τζουμέρκα τον Οκτώβρη του 2013 και έχει +1.230 μέτρα θετική υψομετρική, είναι αγώνας trail running παρότι και τα 42.195 μέτρα του είναι σε άσφαλτο.
Είναι προφανές βέβαια ότι το τρέξιμο σε άσφαλτο προϋποθέτει ταχύτητα και δύναμη (ιδιαίτερα αν έχει ανηφόρες και κατηφόρες), αλλά διαφέρει σαφώς από το τρέξιμο στα μονοπάτια που απαιτεί και άλλα στοιχεία από τον αθλητή, όπως ικανότητες ισορροπίας, ευλυγισία, τεχνική τρεξίματος σε κατηφόρες με ιδιαίτερα δύσκολο πεδίο, ικανότητα διαχείρισης της λάσπης και του νερού, περάσματα ποταμιών και αντοχή σε δύσκολα καιρικά φαινόμενα καθώς και άλλα χαρακτηριστικά. Το trail running και το ορεινό τρέξιμο έχουν πλέον προχωρήσει πολύ, ώστε να στέκονται μόνα τους ως ανεξάρτητη οντότητα, όπως τονίζει πολύ σωστά και ο Bernie Boettcher στο άρθρο του.
Είναι λοιπόν σε εξέλιξη μια συζήτηση στην Αμερική για κάποια κατάταξη των αγώνων τρεξίματος με βάση κάποιους παράγοντες. Προτείνει λοιπόν ο αρθρογράφος, να βαθμολογούνται οι διαδρομές (το τερέν ουσιαστικά) σε μια κλίμακα από το 1 έως το 10 με βάση το επίπεδο τεχνικής δυσκολίας του. Ταυτόχρονα να χρησιμοποιούνται γράμματα για να ορίζεται το είδος της επιφάνειας (π.χ. σε αντιστοιχία στην Ελληνική γλώσσα, Α για άσφαλτο, Χ για στρωτό χωματόδρομο, Δ για δύσκολο δασικό δρόμο, Ε για μονοπάτι με σχετικά επίπεδη επιφάνεια, Τ για τεχνικό μονοπάτι). Αντίστοιχα θα βαθμολογείται και ο βαθμός ανάβασης της διαδρομής (π.χ. Φ για επίπεδο τερέν, Λ για τρέξιμο σε λόφους, Α για μεγάλες αναβάσεις). Όταν για παράδειγμα βλέπουμε ένα ΑΦ-1 σημαίνει ότι έχουμε επίπεδη άσφαλτο, ενώ ένα ΤΑ-10 σημαίνει ότι έχουμε μια κακοτράχαλη ανηφόρα σε μονοπάτι πολύ μεγάλης κλίσης. Όλα αυτά βέβαια είναι υπό συζήτηση για την ώρα τουλάχιστον.
Και ενώ στην Αμερική, που θεωρείται η Μέκκα του Ορεινού Τρεξίματος και του trail running γενικότερα, προσπαθούν να βρουν κανόνες, νομίζω ότι στην χώρα μας έχουμε φτάσει σε έναν ορισμό που πλησιάζει όσο περισσότερο και όσο πιο δίκαια γίνεται, την πραγματική έννοια του Ορεινού Αγώνα. Το 2008 ο Λάζαρος Ρήγος είχε εμπνευστεί, διαμορφώσει και εφαρμόσει μια μέθοδο που δομικό στοιχείο της αποτελεί ο ορισμός του αγώνα Ορεινού Τρεξίματος, και η οποία εφαρμόστηκε στον Olympus Marathon για την επιλογή των αθλητών που θα συμμετέχουν κάθε χρονιά. Η μέθοδος έχει ως θεμελιώδη αρχή τον “Παράγοντα-20” και αναλύεται ως εξής:
1. Αγώνας Ορεινού Τρεξίματος: Ως αγώνας ορεινού τρεξίματος ορίζεται εκείνος που διεξάγεται κατά μείζονα λόγο σε πεδίο που χαρακτηρίζεται ως ορεινό, αποτελούμενο δηλαδή από μονοπάτια κυρίως, με τις ανάλογες ανηφορικές κλίσεις και ένα σημαντικό ποσό θετικής υψομετρικής διαφοράς. Τα βασικά αυτά χαρακτηριστικά, συνάδουν με τις προδιαγραφές του Παράγοντα-20.
2. Παράγοντας-20: Είναι το φίλτρο που προσδιορίζει επακριβώς έναν αγώνα ως «ορεινού τρεξίματος» και χωρίζεται σε τρία επιμέρους στοιχεία, που αφορούν τη διαδρομή: α) ελάχιστο ποσοστό μονοπατιού 20%, β) μέγιστο ποσοστό ασφάλτου 20%, γ) ελάχιστο δείκτη ανάβασης 20%. Σύμφωνα με τις αρχές του ΟΜ, αγώνας ορεινού τρεξίματος θεωρείται μόνον εκείνος που πληροί και τους τρεις όρους του «Παράγοντα-20».
3. Δείκτης Ανάβασης: Προσδιορίζει τη συνολική ανηφορική κλίση για μια διαδρομή αγώνα και προκύπτει από τη διαίρεση της θετικής υψομετρικής διαφοράς με το μήκος της διαδρομής. Παράδειγμα: Διαδρομή αγώνα με μήκος 20 χιλιόμετρα και θετική υψομετρική διαφορά 1600 μέτρα, έχει Δείκτη Ανάβασης 1600:20=80.
4. Ανάβαση (Θετική Υψομετρική Διαφορά): Το αθροιστικό σύνολο των αναβάσεων μιας διαδρομής. Η συνολική ανάβαση μιας διαδρομής δεν έχει σχέση με το μέγιστο υψόμετρο από το οποίο περνά η διαδρομή. Για παράδειγμα, αγώνας με συνολική ανάβαση 2000 μέτρων, μπορεί να έχει μέγιστο υψόμετρο τα 1000 μέτρα.
Πιστεύω ότι είναι σαφώς καλύτερη, ακριβέστερη και λεπτομερής μέθοδος συγκρίνοντάς την με τον γενικόλογο ορισμό της ATRA, ο οποίος όπως είδαμε αφήνει μεγάλα περιθώρια για διάφορες ερμηνείες που δημιουργούν τελικά μια ισοπέδωση στο τι ακριβώς είναι trail running ή ακόμη και ορεινό τρέξιμο!
Το τρέξιμο στα μονοπάτια έχει να κάνει με πέτρες, ρίζες, δύσκολες ανηφόρες και τεχνικές κατηφόρες. Έχει να κάνει με αέρα, κρύο, ζέστη και βροχή … λάσπες και νερά. Είναι σαν να “χορεύει” κάποιος στην διαδρομή, και απαιτεί πολύ περισσότερα πράγματα από το τρέξιμο σε άσφαλτο ή στάδιο. Παρότι λοιπόν το Ορεινό Τρέξιμο μετρά πολύ λιγότερα χρόνια άνθησης στην χώρα μας σε σχέση με την Αμερική, αλλά και τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες που για δεκαετίες διοργανώνονται αγώνες, είμαστε νομίζω σε πολύ καλό σημείο σε θέματα ορισμού και αποσαφήνισης του τι ακριβώς εννοούμε και σε τι συμμετέχουμε ως αθλητές ή διοργανωτές. Βελτιώσεις ίσως χρειάζονται, αλλά έχουμε την βάση ήδη θεμελιωμένη.
Πρόσκληση σε διάλογο:
1. Πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρχει ένα πλαίσιο κοινά αποδεκτό από διοργανωτές και αθλητές σε σχέση με τον ορισμό ενός αγώνα Ορεινού Τρεξίματος;
2. Αποτελεί ο “παράγοντας-20” μια ικανοποιητική υφιστάμενη πλατφόρμα, που με τρόπο αξιόπιστο και δίκαιο χαρακτηρίζει έναν αγώνα, ή χρειάζεται κάποιες βελτιώσεις και τροποποιήσεις;
Δημήτρης Τρουπής
Photo ©: Klaus Fengler, Hillary Biscay, Brandon Fuller, Go Experience
Κατάγεται από το Ξυλόκαστρο Κορινθίας και ζει μόνιμα στην Πάτρα. Συμμετείχε στην συντακτική ομάδα του Adventure Zone από το 2009, ενώ μαζί με τον Τάκη Τσογκαράκη ίδρυσαν και "τρέχουν" το Advendure. Το τρέξιμο στα μονοπάτια των βουνών και η μεταφορά εικόνων και συναισθημάτων μέσα από τα άρθρα του αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του. Παθιάζεται με τους αγώνες ορεινού τρεξίματος, υπεραντοχής και περιπέτειας. Έχει πολλές συμμετοχές και διακρίσεις σε αγώνες ορεινού τρεξίματος όλων των αποστάσεων, με έμφαση στους αγώνες ultra trail. Θεωρεί ότι το τρέξιμο και η πεζοπορία στη φύση είναι μια εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου, μας φέρνει πιο κοντά σε αυτήν και μας κάνει να αγαπήσουμε περισσότερο το περιβάλλον.
Συνέντευξη στην ET1:
https://www.youtube.com/watch?v=3iyn3QmFlyE
Podcast "Γιατί Τρέχουμε" - s2 #09"
https://www.youtube.com/watch?v=2LTrKZ8PyWc
www.advendure.com