Τραγωδία στο Μαίναλο με 5 ορειβάτες νεκρούς από χιονοστιβάδα

By 14 Φεβ 2005

Πρωτοφανής για τα δεδομένα, ήταν το μέγεθος της τραγωδίας στο Μαίναλο της Αρκαδίας χθες Κυριακή (13/02), από χιονοστιβάδα που κόστισε τη ζωή σε πέντε ορειβάτες. Μια χιονοστιβάδα μικρής έκτασης καταπλάκωσε τα 7 από τα 10 άτομα που αποτελούσαν την ομάδα, θάβοντάς τους και δυστυχώς οι πέντε απ αυτούς βρέθηκαν κάτω από μεγάλες ποσότητες χιονιού, με αποτέλεσμα να πεθάνουν από ασφυξία. Η ομάδα των ορειβατών αποτελούσε μέρος της ημερήσιας ορειβατικής εξόρμησης-εκδρομής του ΕΟΣ Αθήνας, η οποία είχε στόχο την ανάβαση της κορυφής Πρ. Ηλίας του Μαίναλου. Ο καιρός δεν ήταν καλός και στην περιοχή επικρατούσαν νότιοι άνεμοι με ομίχλη και ελαφρά χιονόπτωση. Ολόκληρη η ομάδα αποτελούνταν από 28 άτομα και λίγο πριν το μεσημέρι έφτασε στην κορυφή από ασφαλή διαδρομή και μετά από σύντομη πορεία από το Καταφύγιο της Οστρακίνας. Στην κορυφή, μία ομάδα 10 ατόμων αποφάσισε να επιστρέψει από πιο σύντομη διαδρομή αλλά και σχετικά πιο απότομη.

Καθώς πια η κατάβαση βρισκόταν σε εξέλιξη λίγο αργότερα, η ομάδα των 10 κατηφόριζε μέσα από ένα χαλαρό λούκι σε υψόμετρο 1800 μέτρων, όταν από την μία πλευρά αποκολλήθηκε ποσότητα χιονιού (πλάκα) που έπεσε πάνω στους 7 προπορευόμενους ορειβάτες, παρασύροντάς τους για αρκετά μέτρα στην πλαγιά και θάβοντάς τους. Δυστυχώς, οι πέντε απ αυτούς εγκλωβίστηκαν χωρίς να έχουν δυνατότητα να αναπνεύσουν και ενδεχομένως έχοντας τραυματιστεί αρκετά σοβαρά, δεν είχαν καμία τύχη και βρήκαν τραγικό θάνατο.

Αμέσως οι υπόλοιποι ειδοποίησαν μέσω κινητών τηλεφώνων Αστυνομία και Πυροσβεστική και σε λίγα λεπτά στήθηκε μια μεγάλη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, με ελικόπτερο Super Puma, άνδρες της Πυροσβεστικής, της ΕΜΑΚ, της ΕΟΔ αλλά και πολλούς ακόμα που έσπευσαν αυθόρμητα για να προσφέρουν βοήθεια. Οι πρώτοι άνθρωποι έφτασαν στον τόπο του ατυχήματος περίπου μία ώρα αργότερα. 

Μετά από μεγάλες προσπάθειες εντοπίστηκαν κάτω από το χιόνι τα σώματα των πέντε άτυχων ορειβατών αλλά δυστυχώς κανένας δεν ήταν ζωντανός. Νεκροί είναι οι: Φώτης Βαρουξής (48), Φωτεινή Σιδηρουργού (27), Αιμίλιος Χαρλάφτης (40), Ντιάνα Σιλ (41) και Σπύρος Βέττας (24).

Άλλοι έξι στο σύνολο από την αποστολή μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο της Τρίπολης για προληπτικούς λόγους, σοκαρισμένοι κυρίως από το συμβάν και μόνο δύο παρέμειναν για νοσηλεία, φέροντας ελαφρά τραύματα.

Σύμφωνα με μαρτυρίες των διασωστών αλλά και με βάση τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή, το τραγικό γεγονός ήταν πολύ πιθανό να συμβεί, καθώς στρώματα χιονιού από τις συνεχόμενες χιονοπτώσεις των τελευταίων ημερών είχαν συγκεντρωθεί στο βουνό και οι νότιοι άνεμοι ευνοούσαν την αποκόλληση των ανώτερων στρωμάτων. Απ ότι φαίνεται ήταν αρκετό και μόνο το πέρασμα των ορειβατών από το σημείο εκείνο, όπου το σημείο αποκόλλησης είχε κλίση πάνω από 40 μοίρες, σύμφωνα πάντα με τις μαρτυρίες. 

Σύμφωνα με τις δηλώσεις των διασωθέντων, η διαδρομή της επιστροφής (που κατά τα φαινόμενα προβλεπόταν και από το πρόγραμμα ανάβασης) επιλέχθηκε και για έναν ακόμα λόγο, προκειμένου να συντομεύσουν την κατάβαση και ταυτόχρονα να προστατευθούν από τον άνεμο που χτυπούσε την εκτεθειμένη διαδρομή της ανάβασης. 

Στο Αστυνομικό Τμήμα Τρίπολης διεξάγεται προανάκριση ενώ οι σωροί των πέντε άτυχων ορειβατών μεταφέρθηκαν ήδη στην Αθήνα για νεκροψία και νεκροτομή.

Δεν είναι η πρώτη φορά που σκοτώνονται σε ελληνικό βουνό άνθρωποι από χιονοστιβάδα. Το Δεκέμβριο του 1976 χιονοστιβάδα καταπλάκωσε και σκότωσε 6 ορειβάτες στο Στεφάνι του Ολύμπου (το πλέον πολύνεκρο ατύχημα σε ελληνικό βουνό) και τον Ιανουάριο του 1998 άλλοι δύο σκοτώθηκαν στον Όρβηλο. Για τα δεδομένα του συγκεκριμένου συμβάντος, οι πέντε θάνατοι ήταν εξαιρετικά μεγάλο τίμημα και βύθισαν για μια ακόμα φορά στο πένθος την ελληνική ορειβασία. 
 

10 Μαρ 2005 - Η επίσημη ανακοίνωση του ΕΟΣ Αθήνας για το ατύχημα στο Μαίναλο
Η πιο πρόσφατη δημοσίευση που αφορά το ατύχημα στο Μαίναλο, παρουσιάστηκε πριν από λίγες μέρες στην ιστοσελίδα του ΕΟΣ Αθήνας και πρόκειται για την επίσημη ανακοίνωση του Διοικητικού Συμβουλίου του συλλόγου. Θεωρώντας χρέος να δημοσιεύει κάθε άποψη για τα γεγονότα και ειδικά όταν πρόκειται για μια επίσημη άποψη, το Α-Ζ την αναδημοσιεύει αυτούσια πιστεύοντας ότι αυτή θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη διαμόρφωση μιας πιο ξεκάθαρης εικόνας στην κοινή γνώμη. (Διαβάστε την επίσημη ανακοίνωση και στο site του ΕΟΣ Αθήνας: http://www.eosa.gr/mainalo.html )
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΘΗΝΩΝ
Αθήνα, 01-03-05
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Για το τραγικό ατύχημα του Μαινάλου την Κυριακή 13/02/2005, το Δ.Σ. του Ε.Ο.Σ. Αθηνών πρωτίστως εκφράζει τα ειλικρινή του συλλυπητήρια και την αμέριστη συμπαράστασή του στις οικογένειες των συντρόφων ορειβατών. Η βαθιά θλίψη έχει καταβάλει όλα τα μέλη του συλλόγου μας.
Επιθυμώντας να αποφευχθεί μια βεβιασμένη τοποθέτηση την επομένη του ατυχήματος, υπό καθεστώς έντονης συναισθηματικής φόρτισης και με την παροχή ασαφών πληροφοριών, αποφασίστηκε να μην προβούμε σε καμία ανακοίνωση πριν γίνουν σαφή όλα τα γεγονότα.
Δυστυχώς, στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, ειπώθηκαν και γράφτηκαν αμέτρητες ανακρίβειες, ακόμη και από άτομα που είναι πιο κοντά στο χώρο του βουνού, σχετικά με τις συνθήκες του ατυχήματος, τη συμπεριφορά της ομάδας των ορειβατών μας αμέσως μετά το ατύχημα, καθώς και τη συμμετοχή διαφόρων ατόμων στις προσπάθειες διάσωσης.
Τα παρακάτω στοιχεία δηλώνουν τα πραγματικά γεγονότα όπως αυτά προκύπτουν κατόπιν συλλογής των απαραίτητων μαρτυριών και δηλώσεων, τόσο εγγράφων όσο και προφορικών, των ΑΜΕΣΑ εμπλεκομένων τόσο στο ίδιο το συμβάν όσο και στις μετέπειτα ενέργειες διάσωσης.
Το ατύχημα συνέβη από χιονοστιβάδα τύπου πλάκας καθώς η 28μελής ομάδα επέστρεφε από την κορυφή του Μαινάλου. Συνολικά παρασύρθηκαν και εγκλωβίστηκαν, ολικώς ή μερικώς, από μεγάλες ποσότητες χιονιού, 19 άτομα, μεταξύ των οποίων και ο αρχηγός της ανάβασης.
Ο συναρχηγός και οι υπόλοιποι διασωθέντες, πλην κάποιων που αδρανοποιήθηκαν λόγω πανικού, κατόρθωσαν να εντοπίσουν ύστερα από εξαντλητικές προσπάθειες όλα τα θαμμένα μέλη της ομάδας πλην δύο. Ταυτόχρονα, ειδοποίησαν τηλεφωνικά για βοήθεια (Χιονοδρομικό και Πυροσβεστική).
Είναι αξιοσημείωτη η περίπτωση του αρχηγού της ανάβασης ο οποίος μόλις οι σύντροφοί του απεγκλώβισαν το κεφάλι και το ένα του χέρι, καθοδηγούσε τις προσπάθειες των υπολοίπων και ταυτόχρονα υπεδείκνυε τηλεφωνικά στους συρρέοντες για βοήθεια τον τόπο του ατυχήματος. Παρέμεινε παγιδευμένος περί τα 40 λεπτά και αμέσως μετά τον απεγκλωβισμό του συμμετείχε στην προσπάθεια εντοπισμού και των υπολοίπων.
Μεγάλης αξίας είναι το γεγονός ότι κατορθώθηκε, με την συνδρομή μελών της ομάδας, η επαναφορά στη ζωή ενός ορειβάτη ο οποίος ανασύρθηκε έχοντας χάσει τις αισθήσεις του.
Πριν από την άφιξη των πρώτων εκ των διασωστών (άνθρωποι του Χιονοδρομικού Κέντρου) είχαν ήδη απεγκλωβιστεί όλοι οι διασωθέντες και είχαν εντοπισθεί και απεγκλωβιστεί τρεις από τους πέντε συνολικά νεκρούς συντρόφους, ο ένας ολικώς και οι δύο μερικώς, οι οποίοι, δυστυχώς παρά τις άμεσες πρώτες βοήθειες δεν ανένηψαν.
Στη συνέχεια, η ορειβατική ομάδα απεχώρησε λόγω εξάντλησης και οι προσπάθειες εντοπισμού των υπολοίπων αγνοουμένων συνεχίστηκαν και ολοκληρώθηκαν από τους διασώστες του Χιονοδρομικού Κέντρου και από έξι μέλη της Πυροσβεστικής που κατέφθασαν στη συνέχεια.
Απευθύνουμε τις θερμές μας ευχαριστίες για την άμεση αρωγή του προσωπικού του Χιονοδρομικού Κέντρου Μαινάλου, της Ε.Μ.Α.Κ., του Ε.Κ.Α.Β. και όσων άλλων συμμετείχαν ουσιαστικά στην επιχείρηση διάσωσης.
Το Δ.Σ.
  

22 Φεβ 2005 - Η μαρτυρία του Ιάκωβου Ντολτσέτη

To A-Z συνεχίζει να δημοσιεύει μαρτυρίες των πρωταγωνιστών του ατυχήματος, προκειμένου να βοηθήσει στην διαμόρφωση μιας πληρέστερης εικόνας, σχετικά με τα γεγονότα. Η συγκεκριμένη μαρτυρία προέρχεται από τον κ. Ιάκωβο Ντολτσέτη και αναδημοσιεύεται από το Forum του Α-Ζ, όπου καταχωρήθηκε σήμερα.
Σχετικά με τις πληροφορίες που συνέλλεξε το Α-Ζ από τους ανθρώπους που πήραν μέρος στην έρευνα και περισυλλογή των πέντε άτυχων πεζοπόρων έχω να εκφράσω τις αντιρρήσεις μου. Ήμουν από τα μέλη της ομάδας.
Αμέσως μετά το ατύχημα ένα μέρος των διασωθέντων ασχοληθήκαμε με την διάσωση των συνοδοιπόρων μας με αποτέλεσμα άμεσα να απεγκλωβίσουμε δυο άντρες, ένας εκ των οποίων σώθηκε σε αντίθεση με τον δεύτερο που παρά τις άμεσες πρώτες βοήθειες από δυο μέλη της ομάδας, γιατρούς, δεν επανήλθε.
Ταυτόχρονα ο αρχηγός αν και μισοθαμμένος συντόνιζε την ομάδα και ειδοποίησε το χιονοδρομικό και την πυροσβεστική.
Στην προσπάθεια απεγκλωβισμού των μισοθαμμένων συνοδοιπόρων εντοπίσαμε δύο ακόμα μέλη της ομάδας χωρίς καμιά ένδειξη ζωής. Η όλη προσπάθεια γινόταν κάτω από δυσχερείς συνθήκες, φυσούσε δυνατά, είχε ομίχλη και το σκάψιμο γινόταν με τα χέρια.
Παρ' όλα αυτά η ομάδα έμεινε ενωμένη και κανείς πλην του υπαρχηγού δεν εγκατέλειψε το σημείο του ατυχήματος μέχρι την άφιξη των σωστικών δυνάμεων, μιάμιση ώρα τουλάχιστον μετά το δυστύχημα. Η δε ομάδα βοήθειας από το χιονοδρομικό έφτασε μαζί με τους άνδρες της ΕΜΑΚ.

17 Φεβ 2005 - Η μαρτυρία του Γιώργου Πρίντεζη
Ένας από τους ανθρώπους που έπαιξαν σοβαρό ρόλο στις προσπάθειες διάσωσης και περισυλλογής μετά το ατύχημα στο Μαίναλο, ήταν ο κ. Γιώργος Πρίντεζης, μέλος του ΕΟΣ Αθήνας εδώ και 30 χρόνια. Ο Γιώργος Πρίντεζης όταν η ομάδα ξεκίνησε την πορεία της από την κορυφή, διαφοροποιήθηκε και επέστρεψε από τη διαδρομή της ανάβασης. Λίγο αργότερα επικοινώνησε με την υπόλοιπη ομάδα, για να πληροφορηθεί ότι υπάρχει ατύχημα και να προστρέξει σε βοήθεια. Ο κ. Πρίντεζης δέχτηκε να μιλήσει στο Α-Ζ σήμερα το απόγευμα (Τετάρτη, 16/02) και δημοσιεύουμε αυτή την τηλεφωνική συνομιλία, πιστεύοντας ότι θα βοηθήσει στην ανασύνθεση των γεγονότων του μοιραίου συμβάντος του Μαίναλου.

Γιώργος Πρίντεζης (Γ.Π):12:30 ή 12:35, αφήνω ένα περιθώριο πέντε λεπτών βρισκόμαστε όλοι πάνω στην κορυφή. Όταν λέω όλοι εννοώ όχι και οι 32 αλλά οι 28, αφού οι 4 είχαν διαχωρίσει τη θέση τους, είχαν δηλώσει το πρόγραμμα που θα ακολουθούσαν ακόμα μέσα απ το λεωφορείο και είχαν παραμείνει στο καταφύγιο, άρα μιλάω για 28 άτομα πάνω στη κορυφή. Η στάση πάνω στην κορυφή ήταν πάρα πολύ σύντομη, διότι επικρατούσε κρύο και ο περισσότερος κόσμος ήθελε να φύγει από εκεί. Ο καιρός ήταν κακός απ την αρχή, ήταν καλός μόνο όταν φύγαμε απ την Αθήνα το πρωί. Απ τον Καρδαρά και πάνω ο καιρός ήταν ο ίδιος, ήταν κλειστός, φαινόταν. Και με δελτίο (καιρού) που είχαμε πάρει και το έλεγε. Όπως είναι δηλαδή ο νοτιοδυτικός καιρός μήνα Φεβρουάριο σ ένα βουνό αυτού του υψομέτρου. Δηλαδή, για τους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» καταλαβαίνετε τι εννοώ: Φεβρουάριος μήνας, έχουν μεσολαβήσει συχνές χιονοπτώσεις κι έχει γυρίσει ο καιρός σε νοτιοδυτικό.

Στην κορυφή, δηλώνεται από τον αρχηγό προς τους συμμετέχοντες ότι η επιστροφή δεν θα γίνει από τα ίδια βήματα της αναβάσεως αλλά θα γίνει από μία παραλλαγή. Αυτή η παραλλαγή θα έχει μέτωπο στην κορυφογραμμή που είναι αριστερά από το Λεβίδι, άρα το Λεβίδι στο δεξί μας χέρι και από εκεί θα έρθει σε έναν αυχένα όπως καταλήγει αυτή η κορυφογραμμή για να περάσουμε πλέον προς την πλευρά του καταφυγίου.

Αυτό το σημείο είναι αυτό που κι εγώ υπογραμμίζω. Κάνω 4 ή 5 βήματα, το πολύ 6 κατεβαίνοντας σ αυτήν την πορεία. Δηλώνοντας την παράκλησή του ο αρχηγός, αν μπορώ να μείνω τελευταίος, μολονότι εγώ ήμουν ένας απλός συμμετέχων και όχι ο υπαρχηγός του. Μετά από 4-6 βήματα υπαναχωρώ, προβάλω τη διαφοροποίησή μου και δηλώνω στον υπαρχηγό του, Ζαχαρόπουλο, ότι «εγώ δεν ακολουθώ τη διαδρομή σας, επιλέγω να επιστρέψω πίσω από την ίδια διαδρομή από την οποία ανεβήκαμε πάνω». Αυτή ήταν η δική μου κρίσις. Ο λόγος για τον οποίο έκανα αυτό –ούτε καν εκείνη τη στιγμή έβαλα στο μυαλό μου το ενδεχόμενο χιονοστιβάδας. Σας διαβεβαιώ ότι αν είχε περάσει, ο πρώτος ο οποίος θα απέτρεπα τον αρχηγό -είναι ένας άνθρωπος συνεννοήσιμος ο Δημήτρης ο Ζαχαρίου- θα ήμουν εγώ. Αν υπήρχε στο μυαλό μου και η παραμικρή σκέψη, ενδεχόμενο για χιονοστιβάδα, θα του έλεγα «Δημήτρη σε παρακαλώ πάρα πολύ πάμε πίσω, επιμένω». Όμως στον υπαρχηγό του δηλώνω ότι εγώ θα γυρίσω από τα ίχνη.

Εκείνη την ώρα δηλώνουν ότι θα μ ακολουθήσουν άλλοι τέσσερις στην απόφασή μου. Συνεννοούμαι με τον Ζαχαρόπουλο και γυρνάω και κατεβαίνουμε κανονικά από τα βήματά μας στο καταφύγιο. Ο λόγος τον οποίο τώρα μπορώ να σας αναλύσω, είναι όταν έχουμε νοτιάδες είμαι αυτός που προτιμώ να πάω από εκεί που έχει το πιο πολύ κρύο, για να έχω πιο σκληρά χιόνια. Για ποιο λόγο να βουλιάζω? Για ποιο λόγο να πέσω σε μαλακά χιόνια? Θα πάω εκεί που είναι το πιο δυνατό κρύο… Άκουγα στην ανάβαση «είναι παγωμένα, να βάλουμε κραμπόν». Κανένα πρόβλημα, τίποτα! Οι κλίσεις του (Μαίναλου) είναι τόσο μικρές που ακόμα και βεργκλάς να υπάρχει, εάν υπάρχουν αρβύλες άκαμπτες αντιμετωπίζεται. Η κλίση του Μαινάλου από την κλασική του διαδρομή είναι τόσο χαμηλή που αυτός που έχει άκαμπτες αρβύλες δεν θα έχει κανένα πρόβλημα.

Αποφασίζω λοιπόν και παίρνω άλλους τέσσερις και γυρνάμε μια χαρά κάτω στο καταφύγιο, στις 13:45. Μόλις είχε τελειώσει η κοπή της πίτας του (συλλόγου) «Κρυστάλλη», όπου μάλιστα μας κέρασαν κιόλας. Μετά από παρέλευση περίπου 40 λεπτών, δηλαδή στις 14:25, φεύγουμε και ειδοποιώ τους υπόλοιπους τέσσερις να πάμε προς το χιονοδρομικό, ώστε να συναντήσουμε τους άλλους –εκτιμούσα δηλαδή ότι αυτή την ώρα θα είχαν ήδη φτάσει εκεί. Η απόσταση καταφυγίου με χιονοδρομικό δεν υπερβαίνει τα 5-7 λεπτά.

Με το που φτάνω στο χιονοδρομικό, με πλησιάζει ο Άγγελος ο Κλαουδάτος και μου λέει «Γιώργο, να σου πω…», του λέω «ναι» και μου λέει «ατύχημα!». Τον ρωτάω «πού ατύχημα?», γιατί το μυαλό μου πήγε αμέσως για άλλο βουνό. Μου απαντάει «εδώ» και τον ρωτώ «πού εδώ? Αποκλείεται, γιατί ήμουν πάνω στην κορυφή». Μου λέει «πάνω στην κορυφή, η ομάδα του Ζαχαρίου». Λέω «μα ήμουν εγώ με την ομάδα του Ζαχαρίου». Οπότε αυτός μη γνωρίζοντας ότι εγώ στην κορυφή διαφοροποιήθηκα, μου λέει «μα πρέπει να το είδες». Λέω «καθίστε να τα βάλουμε τα πράγματα κάτω».

Εκείνη τη στιγμή ενώ μιλάω αρχίζω να ετοιμάζομαι, να μαζέψουμε πράγματα για να ξεκινήσουμε να πάμε πάνω στο βουνό. Αλλά λέγοντας ατύχημα, εγώ υπέθεσα κάποιο κάταγμα, κάποιο τραυματισμό ενός μέλους και τίποτα παραπάνω. Μεσολαβεί ένα τηλεφώνημα με τον Ζαχαρίου (τον κάλεσα από κάποιο δανεικό τηλέφωνο που πιάνει στο βουνό) -πολύ κακή λήψη σήματος- ο οποίος μας δηλώνει ότι υπάρχει «σοβαρό ατύχημα». Με το που ακούω «σοβαρό ατύχημα» ζητάω να μου δώσει ο Ζαχαρίου ακριβές στίγμα. Μου δηλώνει ότι δεν έχει κανένας GPS, για να μου δώσει (στίγμα), οπότε μου λέει περίπου το πού είναι, κακή η σύνδεση και βέβαια το μόνο στοιχείο που είχα, ήταν η πορεία που προτίθετο να ακολουθήσει.

Ξεκινάμε τρεις μοτοσικλέτες (ερπυστριοφόρα), δύο άτομα στην κάθε μοτοσικλέτα. Μας αφήνουν ακριβώς εκεί που είναι η κεραία, λίγα μέτρα μετά το καταφύγιο του ορειβατικού. Οι μοτοσικλετιστές δηλώνουν ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν παραπάνω, όπου αρχίζει και το δασωμένο του βουνού. Φεύγουμε τρία άτομα: ένας από την Αρκαδία, η Πετροπούλου και εγώ και ανεβαίνουμε προς το βουνό. Μετά από μια παρέλευση 20 λεπτών ακούμε πίσω φωνές να μας λένε «σταματήστε», οπότε σταματάμε και έρχεται κάποιος αριθμός ανθρώπων της ‘κρατικής μηχανής’ (ΕΜΑΚ ή Πυροσβεστική), όχι σημαντικός, μαζί με 2-3 άτομα Αρκάδες και αποφασίζουμε να ανεβαίνουμε.

Μετά από μία ώρα, από τη στιγμή που συναντηθήκαμε με το συνεργείο διάσωσης, ακούσαμε κάποιες φωνές –μέσα στην ομίχλη είναι δύσκολο να μπορείς να τις προσδιορίσεις- και συναντάμε μέσα στο πούσι τον Ζαχαρόπουλο, ο οποίος λύγισε στα δύο, γονάτισε κλαίγοντας κι εκεί είναι η πρώτη φορά που ακούω για το συμβάν, ότι υπάρχει χιονοστιβάδα, ότι έχουμε πολλούς σκοτωμένους –χωρίς να ξέρει τον αριθμό και περίπου προς τα πού είναι ο τόπος του δυστυχήματος.

Με το που βλέπουμε τον Ζαχαρόπουλο, τον παραδίδουμε σε έναν άνθρωπο της διάσωσης να τον γυρίσει κάτω, καταλαβαίνω ότι η ψυχολογία του δεν είναι καλή για να παραμείνει πάνω στο βουνό. Εμείς, όλοι μαζί συνεχίζουμε με κατεύθυνση που όντως την περιγραφή που μου είχανε δώσει, προς εκείνη την κατεύθυνση πηγαίναμε. Μετά από περίπου δέκα λεπτά από τη στιγμή που συναντήσαμε τον Ζαχαρόπουλο, συναντούμε όλη την ομάδα η οποία επέζησε. Πολλοί απ αυτούς ήταν έντρομοι. Βρίσκονταν σε κίνηση αλλά σε πολύ αργή κίνηση, διότι υπήρχε έντονος ο φόβος τους, το ερώτημα: «να υποχωρήσουμε, υπάρχει φόβος για άλλη χιονοστιβάδα?». Η πρώτη φράση που μου είπαν ήταν «Μπορείς να μας βγάλεις από κάποιο μέρος που να μην υπάρχει κίνδυνος χιονοστιβάδας?».

Εκείνη την ώρα γυρνάω και λέω στην Πετροπούλου –μία δηλαδή από τους τέσσερις που μ ακολουθήσανε επιστρέφοντας από την κορυφή- «πάρε τους και γύρισέ τους με ασφάλεια πίσω, από τα βήματα που ανεβήκαμε, πίσω στο καταφύγιο και όχι στο χιονοδρομικό», ώστε η συνάντηση να γίνει εκεί. Ήταν δεκαεφτά (28 της κορυφής, μείον εμάς τους 5, μείον τους 5 νεκρούς, μείον τον Ζαχαρόπουλο που συναντήσαμε λίγο πιο πριν).

Α-Ζ: Δηλαδή κύριε Πρίντεζη όταν αργότερα φτάσατε στο σημείο του ατυχήματος δεν ήταν κανένας?
Γ.Π : Όχι δεν ήταν κανένας. Ήταν μόνο οι τρεις νεκροί και οι υπόλοιποι δύο που αγνοούνταν μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αυτούς τους ξέθαψαν αργότερα οι άνδρες της διάσωσης.

Γ.Π : Αμέσως η Φωτεινή η Πετροπούλου παρέλαβε την ομάδα των δεκαεφτά να την οδηγήσει προς τα κάτω.
Α-Ζ: Ανάμεσα στους δεκαεφτά ήταν και ο αρχηγός?
Γ.Π : Ναι, ήταν και αυτός.
Α-Ζ: Προφανώς η ομάδα ήταν σε κακή ψυχολογική κατάσταση?
Γ.Π : Φυσικά, σε κακή κατάσταση. Και σε αυτό συνέδραμε –και με όλο το σεβασμό προς το πρόσωπό τους- και η έλλειψη εμπειρίας σε τέτοιου είδους συμβάντα.
Α-Ζ: Είναι απόλυτα κατανοητό από όλους πιστεύω, όχι μόνο από σχετικούς. Μιλάμε για μια εκδρομή ορειβατικού συλλόγου, όπου μπορεί να συμμετάσχει ο καθένας, εξυπακούεται ότι δεν είναι απαραίτητο να έχει ορειβατική εμπειρία.
Γ.Π : Προχωράμε μαζί με τους διασώστες, τέσσερις απ αυτούς μπροστά μου, είμαι πέμπτος εγώ. Πέντε λεπτά μετά τη συνάντηση με την ομάδα φτάνουμε στο σημείο του ατυχήματος. Εκεί κάνει ένα πλάτωμα και στο πλάτωμα ήταν η χιονοστιβάδα. Αυτό βέβαια είναι το σημείο που βρίσκουμε τους τρεις. Οι υπόλοιποι δύο αγνοούνταν μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Α-Ζ: Οι τρεις που βρήκατε ήταν ξεθαμμένοι ?
Γ.Π : Μισοξεθαμμένοι αλλά νεκροί.
Α-Ζ: Μισοξεθαμμένοι από τις προσπάθειες των συντρόφων τους που είχαν σκάψει μέχρι εκείνη τη στιγμή ?
Γ.Π : Ναι, βέβαια. Όταν φτάσαμε εκεί έβγαλα το σακίδιό μου, έσκυψα σ αυτόν που ήταν πιο αριστερά κι εκείνο το οποίο ζήτησα είναι μήπως υπάρχει κάποιος που να έχει εξειδικευμένες γνώσεις, να πιστοποιήσει ότι υπάρχει 100% θάνατος. Όλοι της διάσωσης, που είναι πιο εκπαιδευμένοι που είπαν ότι είναι βέβαιο πως υπάρχει θάνατος, απέκλεισαν την πιθανότητα να μην έχει επέλθει θάνατος.
Μου ζητάει ένας από την διάσωση να επιστρέψω πίσω και να ειδοποιήσω να ανέβουνε πάνω φωτοβολίδες, βεγγαλικά και καπνογόνα. Ξεκινάω για να γυρίσω πίσω για να ειδοποιήσω ότι στο συγκεκριμένο σημείο, το οποίο κατεγράφη πλέον και στο GPS, ότι υπάρχουν οι νεκροί, μέχρι στιγμής δύο αγνοούμενοι και να ανέβουν τα καπνογόνα κλπ.
Α-Ζ : Θυμάστε τι ώρα περίπου ξεκινήσατε ?
Γ.Π : Δεν θυμάμαι, πρέπει να ήταν όμως γύρω στο σούρουπο πλέον. Ο καιρός είναι πολύ κλειστός, ξεκινάω να γυρίσω μόνος μου προς τα πίσω και σε ένα σημείο, δέκα λεπτά πιο κάτω χάνω τα βήματα.
Α-Ζ : Χιόνιζε ?
Γ.Π : Χιόνιζε και φυσούσε και αέρας. Οπότε χάνοντας τα βήματα έχασα και κατεύθυνση. Ο φόβος ο δικός μου είναι ότι οι κάτω θα νομίζουν πως ο Πρίντεζης δουλεύει με τους επάνω οι δε πάνω θα νομίζουν ότι ο Πρίντεζης έχει φτάσει στο καταφύγιο και έχει ειδοποιήσει. Εκεί με γλύτωσε το GPS. Μετά από 4 προσπάθειες –στην ομίχλη δεν παίρνει εύκολα στίγμα- το GPS μου λειτούργησε. Πιάνοντας τους δορυφόρους μου δείχνει ότι είμαι 470 μέτρα μακρύτερα απ το καταφύγιο και επιπλέον βρίσκομαι και χαμηλότερα. Με τη βοήθεια του GPS φτάνω τελικά λίγο πιο πέρα από το χιονοδρομικό. Ακούω κάποιες φωνές και τελικά βρίσκω το καταφύγιο. Με υποδέχεται ένας κύριος της ΕΜΑΚ και ένα ερπυστριοφόρο με μεταφέρει μέχρι το καταφύγιο του ορειβατικού.

Αυτά, τίποτα άλλο!

Α-Ζ: Σας ευχαριστούμε.



ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ Α-Ζ: Πέρα από τη δημοσιευμένη μας συνομιλία, ο κ. Πρίντεζης μας ανέφερε ότι η χιονοστιβάδα που χτύπησε την ομάδα ήταν «χιονοστιβάδα πλάκας» και προήλθε από την αποκόλληση μικρού τμήματος της παρακείμενης πλαγιάς και ότι δεν υπήρχε θέμα αποκόλλησης «κορνίζας» που να συμμετείχε στο μοιραίο χτύπημα. Επίσης εκτίμησε ως μικρή την ποσότητα του χιονιού που είχε θάψει τους πέντε ορειβάτες.


  15 Φεβ 2005 - Μερικές νεότερες πληροφορίες για το ατύχημα- Σε μια προσπάθεια να διευκρινιστούν περισσότερο οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβη το τραγικό ατύχημα στο Μαίναλο την περασμένη Κυριακή, το Α-Ζ συνέλεξε πληροφορίες από τους ανθρώπους που πήραν μέρος στην έρευνα και περισυλλογή των σωμάτων των πέντε άτυχων πεζοπόρων. Το βασικό συμπέρασμα είναι αυτό που από τις πρώτες ώρες μετά το συμβάν διαφάνηκε: πρόκειται για την πλέον υπερβολική εκδοχή ενός δυνητικά απλού γεγονότος που θα μπορούσε κάτω από άλλες συνθήκες να μη στοίχιζε ούτε μία ανθρώπινη ζωή.

Ο βασικός παράγοντας που επηρέασε αρνητικά την εξέλιξη του γεγονότος από το σημείο μηδέν και πέρα ήταν η απώλεια πολύτιμου χρόνου στην προσπάθεια να ειδοποιηθούν με διάφορους τρόπους σωστικές δυνάμεις που θα αναλάμβαναν το έργο της ανάσυρσης των θαμμένων ορειβατών. Η κίνηση των υπόλοιπων μελών της ομάδας να ενημερώσουν τηλεφωνικά (με τα κινητά τους την αστυνομία ή την πυροσβεστική, να σημειωθεί ότι μόνο μία από τις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας «πιάνει» στο Μαίναλο) και να φτάσουν μέχρι το καταφύγιο για να ενημερώσουν εκεί ανθρώπους που θα μπορούσαν να συνδράμουν στην προσπάθεια, δεν ήταν η ενδεδειγμένη, αφού ο χρόνος κυλούσε σε βάρος των θαμμένων στο χιόνι συντρόφων τους. Τα σωστικά συνεργεία έφτασαν στον τόπο του συμβάντος περίπου μία (1) ώρα αργότερα! Οι πληροφορίες –διασταυρωμένες από τους ίδιους τους ορειβάτες της ομάδας- δίνουν την ώρα 13:45 - 14:00 σαν την ώρα που συνέβη το γεγονός. Οι πρώτοι διασώστες έφτασαν εκεί περίπου στις 15:00.

Η ομάδα των 32 ορειβατών ξεκίνησε από το Καταφύγιο της Οστρακίνας αργά το πρωί προς την κορυφή του βουνού από την κλασική σηματοδοτημένη διαδρομή και με καλές καιρικές συνθήκες (αιθρία, ασθενείς άνεμοι). Όταν έφτασαν στην κορυφή ο καιρός είχε ήδη αλλάξει και σύννεφα άρχισαν να τυλίγουν το βουνό, ενώ ισχυροί ΒΑ άνεμοι άρχισαν να πλήττουν την ομάδα.

Σύμφωνα με το αρχικό πρόγραμμα θα κατέβαιναν από το «λούκι» που τελικά ακολούθησαν. Υπήρξε απ ότι φαίνεται μια αντίθετη άποψη που εκφράστηκε από μειοψηφία, η οποία πρότεινε για λόγους ασφάλειας να γίνει η επιστροφή από τη διαδρομή που ακολουθήθηκε για την ανάβαση. Η πρόταση δεν έγινε αποδεκτή και έτσι η ομάδα ξεκίνησε μειωμένη κατά ελάχιστα μέλη (άγνωστο πόσα), που διαφώνησαν και επέστρεψαν από τη διαδρομή ανάβασης.

Άρχισαν τη σύντομη κατάβαση προς το καταφύγιο και σύντομα μπήκαν στο μοιραίο «λούκι», όπου κινήθηκαν στη κοίτη του, η οποία δεν έχει μεγάλη κλίση. Στις 14:00 περίπου μία «κορνίζα» (φρύδι) ξεκολλά από την πλαγιά που σχηματίζει τη μία πλευρά της κοιλάδας και η οποία ενδεχομένως δημιούργησε και την χιονολίσθηση μιας φέτας στην ίδια απότομη πλαγιά (κλίσης περίπου 60 μοιρών) διαστάσεων 10 Χ 30 μέτρων και πάχους περίπου 30 εκατοστών (οι εκτιμήσεις ανήκουν σε μέλος των σωστικών συνεργείων). Η ποσότητα του χιονιού δε χρειάστηκε να διανύσει μεγάλη απόσταση για να χτυπήσει επτά μέλη της ομάδας, τα οποία βρισκόταν περίπου στην ουρά της πορείας.

Από τα όσα εκτίμησαν οι άνθρωποι που βρέθηκαν αργότερα στο σημείο του ατυχήματος, η πορεία του χιονιού ήταν πολύ μικρή –μόλις λίγα μέτρα στην κοίτη του λουκιού. Το γεγονός ότι και οι πέντε θαμμένοι ορειβάτες βρισκόταν σε έναν νοητό κύκλο διαμέτρου 3-5 μέτρων αλλά και ότι κατά την ανάσυρσή τους δεν διαπιστώθηκαν τραύματα παρά μόνο σημάδια ασφυξίας, μαρτυρεί ότι η πορεία που διάνυσαν παρασυρμένοι από τη δύναμης του χιονιού ήταν πολύ μικρή, άρα θάφτηκαν σχεδόν αμέσως γι αυτό και ήταν συγκεντρωμένοι σε τόσο μικρό χώρο. Ένα ακόμα στοιχείο που ενισχύει αυτή την άποψη είναι ότι αντικείμενα όπως πιολέ ή μπατόν βρισκόταν στα χέρια τους. Επίσης, το γεγονός ότι βρέθηκαν πέντε άνθρωποι σε τόσο μικρή ακτίνα, ενισχύει την υπόθεση ότι την ώρα του συμβάντος βάδιζαν πολύ κοντά ο ένας στον άλλο, έχοντας προφανώς σχηματίσει μια παρέα.

Η αρχική πληροφορία ότι υπήρχαν αγνοούμενοι που μετά βρέθηκαν σώοι, έχει να κάνει με τον πανικό και την άτακτη φυγή που προκάλεσε σε κάποιους το γεγονός και ο φόβος τους ίσως για νέα χιονοστιβάδα. Το λάθος, όπως εκτιμούν οι διασώστες, είναι ότι οι υπόλοιποι της ομάδας εγκατέλειψαν το χώρο και δεν ξεκίνησαν άμεσα το έργο του σκαψίματος και της ανάσυρσης των θαμμένων συντρόφων τους. Η εκτίμηση ότι θα έπρεπε πρώτα να καλέσουν βοήθεια ίσως να αποδείχτηκε μοιραία για κάποιους από τους εγκλωβισμένους κάτω από τον όγκο του χιονιού. Η καθυστέρηση παροχής βοήθειας καθυστέρησε δευτερευόντως και εξαιτίας της αδυναμίας προσδιορισμού του σημείου που συνέβη το ατύχημα.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις που επίσης μας μεταφέρθηκαν, το χιόνι στο Μαίναλο δεν ήταν ιδιαίτερα πολύ και δεν ξεπερνούσε τα 50-60 εκατοστά. Η εικόνα που παρουσίαζε η ευρύτερη περιοχή της τραγωδίας ήταν αρκετά σαφής ως προς την επικινδυνότητά της, αφού δημιουργούσε κορνίζες χιονιού σε αρκετά σημεία της ράχης. Το χιόνι είχε συσσωρευτεί σε μεγαλύτερες ποσότητες στις υπήνεμες πλαγιές του βουνού, όπως αυτή όπου προκλήθηκε το ατύχημα, αφήνοντας άλλα σημεία του βουνού εντελώς γυμνά από χιόνι εξαιτίας της σφοδρότητας των ανέμων, οι οποίοι παρασύρουν το χιόνι από εκεί και το αδειάζουν σε υπήνεμα σημεία.

Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες που έφτασαν στη διάθεση του Α-Ζ, παρόμοιες χιονολισθήσεις με αυτήν του Μαίναλου, σημειώθηκαν την ίδια ώρα και στη Ζήρεια λίγα χιλιόμετρα βορειότερα, αναγκάζοντας δύο τουλάχιστον ομάδες να εγκαταλείψουν την προσπάθειά τους και να υποχωρήσουν!

Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ Α-Ζ: Εκείνο που καταρχήν προκαλεί αρνητική εικόνα στην υπόθεση, είναι η αδυναμία μιας θεωρητικά οργανωμένης ομάδας που προέρχεται από ορειβατικό σύλλογο, να μην διαθέτει συντονισμό και οργανωμένο σχέδιο αντιμετώπισης στο πεδίο, γεγονότων όπως μια απλής μορφής χιονοστιβάδας.
Οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» γνωρίζουν ότι αυτή η ζοφερή πραγματικότητα αποτελεί καθεστώς για τους περισσότερους (ή όλους ?) ορειβατικούς συλλόγους της χώρας μας, όσο κι αν αυτή η αλήθεια προκαλεί δυσφορία και δυσαρέσκεια. Σκοπός μας δεν είναι να κατηγορήσουμε τους υπεύθυνους της συγκεκριμένης εξόρμησης ή του συγκεκριμένου συλλόγου, αλλά να επισημάνουμε την έλλειψη βάθους που επικρατεί στην ορειβατική εκπαίδευση και παιδεία στην Ελλάδα –και φυσικά όχι μόνο εκεί. Όλοι γνωρίζουν πως ουσιαστικά δεν υπάρχουν κριτήρια για να συμμετάσχει κανείς σε μια χειμερινή εξόρμηση σε ελληνικό βουνό, ως μέλος ομάδας ενός ορειβατικού συλλόγου. Το μόνο κριτήριο είναι η διάθεσή των συμμετεχόντων να αποδεχτούν τους βασικούς κανονισμούς συμμόρφωσης (ενίοτε ούτε κι αυτό) των εξορμήσεων. Πόσοι γνωρίζουν βασικές γνώσεις ασφάλειας, πρώτων βοηθειών, διάσωσης, χρήσης εξοπλισμού, προσανατολισμού ή επιβίωσης στο βουνό? Πόσοι απ αυτούς που βγαίνουν κάθε Σαββατοκύριακο στο βουνό -ειδικά το χειμώνα- έχουν περάσει σχολές χειμερινού βουνού? Όλοι γνωρίζουν ότι τα πράγματα είναι ακριβώς έτσι και ίσως και ακόμα χειρότερα…

Το ατύχημα στο Μαίναλο, απέδειξε την αδυναμία του υπάρχοντος ορειβατικού συστήματος να αντιμετωπίσει μια μέτρια κατάσταση, οδηγώντας έτσι σε μια άνευ προηγουμένου τραγωδία. Ίσως εκείνο που θα πρέπει να δουν σοβαρότερα οι ορειβατικοί σύλλογοι, είναι η κατάρτιση εκείνων που συμμετέχουν στις χειμερινές τους εξορμήσεις, σε σημείο μάλιστα να θεσπιστούν όρια ικανότητας τους και όσοι δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά σ αυτά να αποκλείονται! Το ζητούμενο δεν είναι να μαζεύεται κόσμος και να κερδίζονται πόντοι για την αξιολόγηση των συλλόγων -δεν έχουμε απολύτως τίποτα με τον ΕΟΣ Αθήνας, απλά αυτός έτυχε να βρίσκεται στη δίνη των γεγονότων. Αφού η ορειβασία είναι ένα σπορ που περικλείει και αντικειμενικούς κινδύνους, ας προσπαθήσουν οι θεράποντές του να βρουν τους τρόπους να τους μειώσουν. Το ζητούμενο είναι να επιστρέφουν την Κυριακή το βράδυ όλοι πίσω στα αγαπημένα τους πρόσωπα, ικανοποιημένοι και ασφαλείς, έστω κι αν είναι λιγότεροι απ όσους το σύστημα θα επιθυμούσε.

Λάζαρος Ρήγος

Γεννήθηκε στην Τήνο το 1961 και ζει στο Λιτόχωρο του Ολύμπου από το 2008. Ίδρυσε το Adventure Zone το 2001, μετά από σκέψεις για δημιουργία ενός ελληνικού portal για τα σπορ περιπέτειας. Δημιούργησε αγώνες ορεινού τρεξίματος, όπως Olympus Marathon (2004), Virgin Forest Trail (2007), Χειμωνιάτικος Ενιπέας (2006), Rodopi Ultra Trail (2009), Olympus Mythical Trail (2012). Στο ενεργητικό του αρκετές συμμετοχές σε αγώνες, όπως και μικρές αποστολές ultra διασχίσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό

www.advendure.com

ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΑΓΩΝΕΣ