[Advendure]: Ειδικές Δυνάμεις, κυβερνήτης ελικοπτέρου, εμπνευστής των Διάπλων του Αιγαίου Πελάγους, διάσχιση της Μεσογείου και του Ατλαντικού με ιστιοπλοϊκό, δρομέας υπεραποστάσεων βουνού και ασφάλτου, πολυταξιδεμένος, αλλά και συγγραφέας / ποιητής. Πόσο ρόλο έπαιξαν όλα αυτά στην συγγραφή του “Νενικήκαμεν”: Πότε και με ποια αφορμή άναψε μέσα σου η ιδέα να γράψεις βιβλίο για τους Αρχαίους Ημεροδρόμους και τον Φειδιππίδη;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Οπωσδήποτε τα βιώματα βοήθησαν και βοηθούν, καθώς όλο όσα έζησα τριγυρνούν ελεύθερα και δεν κλείστηκαν  όπως – όπως σε μια αποθήκη στοίβαξης εμπειριών. Ο Φειδιππίδης δεν ήταν ήρωας της εποχής του και αυτό με γοήτευσε. Έπραξε μονάχα το καθήκον του σαν οπλίτης, ενώ εμείς τον έχουμε για ήρωα επειδή τον χρειαζόμαστε. Φτωχύναμε, και με τα χρόνια αλιεύουμε ιδέες και πρόσωπα απ’ τα «έτοιμα», επειδή οι αρχαίοι μας «ταΐζουν» κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τον Ημεροδρόμο τον ξεθάψαμε με τους πρώτους μοντέρνους Ολυμπιακούς Αγώνες, ( και όχι παιχνίδια «Games»), από ανάγκη. Που να το ήξερε!

[Advendure]: Ο παππούς του Φειδιππίδη, Κλιτίας, καθώς παρακολουθούν από τα ψηλά στον Υμηττό τον απόπλου του στόλου των Αθηναίων για την εκστρατεία στην ΤΙωνία, μιλάει για τα σημαντικά και τα ασήμαντα και επισημαίνει ότι “όλα κινούνται”. Πόσο μάλλον οι Ημεροδρόμοι! Δεν ήταν ούτε πολιτικοί, ούτε στρατηγοί ούτε πολεμικοί ήρωες, που εθεωρούντο σημαντικοί. Αλλά ήταν από τους βασικότερους κρίκους στην στρατιωτική αλυσίδα της Αρχαίας Ελλάδας. Τελικά δεν ήταν καθόλου ασήμαντοι έτσι;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Υπήρχαν και υπάρχουν άνθρωποι που κινούνται στην αφάνεια αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ασήμαντοι. Ουσιαστικά κανείς δεν είναι ασήμαντος μέσα σε αυτόν τον ατέρμονο αλγόριθμο της Δημιουργίας. Ο Ηράκλειτος απ’ την Ιωνία το διατύπωσε με τον καλύτερο και απλούστερο τρόπο. Όσο αφορά την σημαντικότητα ενός ημεροδρόμου στην στρατιωτική αλυσίδα, σε αυτό δεν χωράει αμφιβολία. Το Όπλο των Διαβιβάσεων σήμερα είναι νευραλγικός τομέας σε έναν σοβαρό στρατό. Οι επικοινωνίες. Τότε αυτόν τον ρόλο τον έπαιζαν οι ημεροδρόμοι. Και μάλιστα έπρεπε εκτός από γρήγοροι, να είναι και έμπιστοι. Η ειδικότητα του ημεροδρόμου, όσο και να ακούγεται παράξενο, ισχύει και σήμερα, έστω άτυπα. Όταν καταρρεύσουν όλες οι επικοινωνίες ο λοχαγός θα στείλει τον δυνατότερο του λόχου του ώστε να μεταβιβάσει μηνύματα καθοριστικά. Έχει συμβεί και συμβαίνει ακόμη και τώρα σε στρατούς που πολεμούν.

[Advendure]: Ο Δαμοκλής – παλιός Ημεροδρόμος – αναφέρει στον μικρό Φειδιππίδη ότι είναι “γεννημένος Ημεροδρόμος”. Τελικά, η σβελτάδα στα πόδια ήταν πιστεύεις αυτή που έκανε κάποιον Ημεροδρόμο στην αρχαιότητα, ή και ο “τρίτος παράγοντας” που περιγράφεις στο βιβλίο και δεν είναι άλλος από την ψυχή; Με κάποια αναλογία, την ψυχή επικαλούμαστε και όσοι τρέχουμε υπεραποστάσεις στον καιρό μας, όταν τα πόδια λυγίζουν…

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Ο γέρο Δαμοκλής δεν είχε δει την σβελτάδα αλλά την επιμονή του. Η σβελτάδα σε κάνει έναν εξαιρετικό δρομέα αλλά η επιμονή σε πάει πιο μακριά. Άμα διαθέτεις και τα δύο, ακόμα καλύτερα. Ο «τρίτος παράγοντας», ή η ψυχή, ή ας το ονομάσει καθένας μας όπως του αρέσει, είναι μια υπόθεση που τείνω να πιστεύω ότι έχει να κάνει με τον παρατηρητή και όχι με το παρατηρούμενο, μπαίνοντας στα χωράφια της κβαντικής φυσικής και της φιλοσοφίας. Επειδή είναι άυλη δεν εμπίπτει στους φυσικούς νόμους που γνωρίζουμε και δεν λυγίζει όπως τα πόδια μας. Το σώμα το σέρνουμε στα μεγάλα «θέλω» μας αλλά επειδή οι δυνατότητές του είναι πεπερασμένες επικαλούμαστε τις ψυχικές δυνάμεις οι οποίες είναι αστείρευτες και εξωπραγματικές. Όμως είμαστε όντα ψυχοσωματικά και αυτό σημαίνει ότι ναι μεν καλές οι ψυχικές δυνάμεις, αλλά αν τις καταχραστούμε θα διαλυθούμε. Ο «τρίτος παράγοντας» είναι η απόδειξη της ανώτερης προέλευσης του ανθρώπου, άσχετα αν εκείνος πολλές φορές δεν το αντιλαμβάνεται. Όσοι τρέχουμε υπεραποστάσεις, ή προσπαθούμε να τρέξουμε, μια μυρωδιά την έχουμε πάρει. Και είναι τόσο ακαθόριστη σαν εκείνη του νυχτολούλουδου. Δεν ξέρεις από που σού έρχεται. Τόσο ωραία!

[Advendure]: Οι Ημεροδρόμοι της αρχαιότητας έμεναν στην ανωνυμία, για πολλούς λόγους που πολύ όμορφα και εύστοχα περιγράφεις στο βιβλίο. Αντίθετα, οι σύγχρονοι “Ημεροδρόμοι – αθλητές υπεραποστάσεων”, όσο πιο πολύ τρέχουν τόσο πιο γνωστοί είναι. Σημεία των καιρών ή διαφορετική εντελώς η λειτουργία τους και ο λόγος που τρέχουν;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Εκείνοι οι Ημεροδρόμοι δεν ήταν αθλητές. Ήταν οπλίτες σε διατεταγμένη υπηρεσία και δεν μπορούμε να τους συσχετίσουμε με τους σημερινούς. Και σαφώς η ανωνυμία ήταν επιτακτική. Εξάλλου τότε ο μεγαλύτερος σε απόσταση αθλητικός αγώνας ήταν ο Δόλιχος Δρόμος των πέντε περίπου σημερινών χιλιομέτρων. Όσον αφορά τους σημερινούς, όχι, δεν είναι σημεία των καιρών. Οι άνθρωποι πάντα ήθελαν την φήμη. Όλοι ξέρουμε ότι έτσι κερδίζουμε λίγα χρόνια «ζωής» ακόμα, έστω στις μνήμες άλλων. Τότε χάραζαν τα ονόματά τους σε μάρμαρα και μνημεία, τώρα τα «χαράζουμε» σε οθόνες. Τα τεχνολογικά μέσα άλλαξαν, όχι οι άνθρωποι.

[Advendure]: Εξαιρετική η περιγραφή στο βιβλίο της τροποποίησης του εξοπλισμού των Ημεροδρόμων (ασπίδα, δόρυ, προμήθειες για την πορεία κτλ), ώστε να επιτρέπουν την γρήγορη και ανεμπόδιστη πορεία τους. Υπάρχει πάντως μια αναλογία με τον σύγχρονο εξοπλισμό των αθλητών υπεραποστάσεων, δεν νομίζεις;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Φυσικά και υπάρχει αναλογία. Το ανθρώπινο σώμα έχει παραμείνει ίδιο, ή αλλάζει τόσο αργά που είναι σχεδόν ίδιο. Υπήρχε νόμος τότε που καθόριζε τον εξοπλισμό των ημεροδρόμων και ήταν ξεκάθαρο ότι έφεραν τον εξοπλισμό τους. Αυτό γίνονταν για λόγους ασφάλειας, μην τους βρει καμιά κακοτοπιά στους δρόμους και τα μονοπάτια, ληστές, θηρία κ.α., αλλά και για λόγους αποτροπής. Κανείς δεν θα τολμούσε να επιτεθεί σε ένα οπλίτη. Υπήρχε και ένας ακόμη λόγος. Όταν ο ημεροδρόμος παρουσιάζονταν για να επιδώσει και να παραλάβει μήνυμα έπρεπε να δείχνει ότι είναι ενεργός οπλίτης και όχι κάποιος πιθανόν λιποτάχτης ή ρίψασπις όπως λέγονταν τότε. Αν μας πουν να τρέξουμε μια απόσταση με δόρυ και ασπίδα δεν είναι δυνατόν να την τρέξουμε με τα όπλα ανά χείρας σαν να εφορμούμε στο πεδίο της μάχης. Λογικά κάποιους τρόπους θα είχαν βρει να τρέχουν σχετικά άνετα αλλά να φέρουν και τα όπλα τους. Στο κομμάτι αυτό έβαλα την φαντασία και την κοινή λογική να δουλέψει καθώς δεν έχουμε περιγραφές και επίσημα στοιχεία.  Όσον αφορά την αναλογία με τα σημερινά, μού δίνεις εξαιρετική λαβή να αναφέρω κάποιες ομοιότητες που εντυπωσιάζουν. Το νερό: κάποτε είχαν, εύκαμπτα από δέρμα, φλασκιά μεταφοράς νερού. Τα καταργήσαμε με άκαμπτα αλουμινένια που έγιναν γρήγορα πλαστικά, αλλά πλέον τα κατασκευάζουμε και πάλι εύκαμπτα από συνθετικά υλικά βέβαια, όμως με την ίδια παλιά λογική. Τα τιμαλφή: κάποτε είχαν τα ζωνάρια ( πχ 1821 ) και εκεί μέσα έχωναν τα άρματα, τα καπνικά προϊόντα και ό,τι άλλο. Εμείς για πολλά χρόνια τρέχαμε με άβολα τσαντάκια μέσης, ενώ τώρα τελευταία κατασκευάζουμε και πάλι «ζωνάρια» από ελαστικά υλικά εύχρηστα και βολικά, σαν των παλιών, χωρίς να βάζουμε καπνικά προϊόντα, υποθέτω. Όσον αφορά την τροφοδοσία φυσικά και δεν υπάρχει διαφορά αφού όπως είπαμε το ανθρώπινο σώμα είναι το ίδιο. Χρειαζόμαστε νερό, αλάτι, γλυκογόνα, υδατάνθρακες. Η αλήθεια της υπεραπόστασης είναι τόσο σκληρή και γυμνή ανά τους αιώνες που λίγα πράματα αλλάζουν.

[Advendure]: Διαβάζοντας το βιβλίο, μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η κρυπτογραφημένη σηματοδότηση κάποιων μονοπατιών στην αρχαιότητα! Η διαφορά με τις σηματοδοτήσεις των σύγχρονων αγώνων ορεινού τρεξίματος είναι ότι τότε μόνο οι Ημεροδρόμοι την καταλάβαιναν και την ακολουθούσαν. Δεν είναι εντυπωσιακό;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Ναι πράγματι. Και σήμερα υπάρχουν σημάδια στα βουνά «κρυπτογραφημένα». Τότε έτρεχαν για μήνυμα, σήμερα τρέχουμε συμβολικά και για άλλους λόγους που ο καθένας κουβαλά μέσα του. Το μήνυμα το στέλνουμε ηλεκτρονικά. Ας φανταστούμε, έστω για λίγο, μια έκλαμψη του ήλιου και την καταστροφή όλων των ηλεκτρικών, και ηλεκτρονικών φυσικά, τεχνολογιών του ανθρώπου. Τέρμα οι επικοινωνίες. Και τότε θα ανατρέξουμε στις παλιές μεθόδους. Στο τρέξιμο!  Όμως τότε δεν θα θέλαμε να μας δουν, ειδικά όταν θα μεταφέρουμε «ευαίσθητες πληροφορίες» και έτσι θα αναγκαστούμε να κρυβόμαστε με διάφορα τεχνάσματα «ξεχασμένα». Οι μνήμες υπάρχουν ποτισμένες από αιώνες μέσα μας.

[Advendure]: Τελικά, οι Ημεροδρόμοι της αρχαιότητας ήταν οι πρώτοι trail runners στην ιστορία! Έτσι δεν είναι;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Ναι βέβαια. Τότε το περπάτημα αποστάσεων ήταν κάτι το φυσιολογικό. Όμως το τρέξιμο εκατοντάδων χιλιομέτρων για την μεταφορά δεδομένων και μηνυμάτων ήταν για λίγους. Εκείνοι οι ημεροδρόμοι ήταν ότι είναι σήμερα οι οπτικές ίνες για εμάς. Το ίντερνετ της εποχής. Ίντερνετ με μπόλικο ιδρώτα!

[Advendure]: Ξεκινώντας από τους Έλληνες αρχαίους Ημεροδρόμους και συνεχίζοντας χιλιετίες μετά με τους Θιβετιανούς Lung-Gom-Pa και στις μέρες μας με τους Ιάπωνες Tendai, βλέπουμε ότι όσο πιο πνευματικός και κοντά στην ίδια τη φύση είναι ένας πολιτισμός, τόσο έχει το τρέξιμο – ή τις μεγάλες πορείες – στον πυρήνα του. Έχει πιστεύεις το τρέξιμο το στοιχείο του διαλογισμού και της πνευματικότητας μέσα του, ώστε να το δικαιολογεί αυτό;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Ναι το πιστεύω. Και αυτό από την μεγαλύτερη δύναμη της Δημιουργίας. Την Ανάγκη. Αλλά από άλλου είδους ανάγκη. Και τώρα από ανάγκη τρέχουμε, ίσως πιο βαθιά και συναισθηματική. Οι παλιοί άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να φανταστούν, ότι ενώ έχουμε ανακαλύψει τόσες μεθόδους επικοινωνίας, σήμερα τρέχουμε δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόμετρα από την ανάγκη αναζήτησης του συναισθήματος. Από την ανάγκη της αίσθησης του πυρήνα. Ναι σαφώς το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων περιέχει στοιχεία διαλογισμού άρα και πνευματικότητας εκ των πραγμάτων. Μένεις πολλές ώρες μόνος, διαπληκτίζεσαι με τον εαυτό σου ( πολλές φορές έντονα) μιλάς σε δέντρα, ζώα, πέτρες. Θα μου πείτε, αυτό είναι πνευματικότητα; Είναι μια καλή αρχή. Ξεφεύγοντας τελείως, και δίχως να διστάζω, αλλά μόνο διαισθητικά και χωρίς αποδείξεις και επιστημονικά κριτήρια, πιθανόν το τρέξιμο να ταυτίζεται με τις ατέρμονες ροές του σύμπαντος και της ύπαρξης. Όπως και ο χορός. Από υποατομικό επίπεδο μέχρι το γαλαξιακό τα πάντα κινούνται σπειροειδώς, ακόμη και η ψευδαίσθηση του χρόνου. Μήπως υπάρχει δηλαδή και μια πιο «αλλόκοτη» ανάγκη; Όσο κανείς ψάχνει, τόσο πιο πολλές οι ερωτήσεις.

[Advendure]: H μάχη του Μαραθώνα είναι μια από τις κρισιμότερες και μεγαλύτερες πολεμικές συγκρούσεις της ιστορίας. Ο Φειδιππίδης μετέφερε δυο μηνύματα ουσιαστικά. Ένα δυσοίωνο – αλλά πολύ σημαντικό - από την Σπάρτη και το νικηφόρο από το πεδίο της μάχης, στην Αθήνα. Πιστεύεις ότι η σύνδεση του με αυτό το γεγονός τον έφερε στην σφαίρα του “αιώνιου δρομέα”, την οποία με εξαιρετικό και συγκινητικό τρόπο περιγράφεις καθώς φθάνει στην Αθήνα και αφήνει την τελευταία του πνοή με το Nενικήκαμεν;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Το «δυσοίωνο» μήνυμα των Σπαρτιατών, χωρίς να έχω αποδείξεις, πιστεύω ότι το περίμεναν οι Αθηναίοι. Ήταν τα Κάρνεια στην Σπάρτη που ήταν γνωστά σε όλους. Ίσως ο Φειδιππίδης να μετέφερε και κάποιο άλλο μήνυμα και να έλαβε και κάτι παραπάνω από αυτό που γνωρίζουμε. Μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ. Το σημαντικό που μετέφερε, εκείνο της νίκης, έδωσε στην Αθήνα περίπου τέσσερις ώρες νωρίτερα, τα ευχάριστα νέα. Μετά κατέφθασαν και οι οπλίτες. Για φανταστείτε μια ολόκληρη πόλη – κράτος, γυναίκες με παιδιά στην αγκαλιά, γέροι και ανήμποροι που είχαν μείνει πίσω, να περιμένουν να δουν στον ορίζοντα τον Περσικό στρατό ή τους Αθηναίους οπλίτες. Και τελικά να βλέπουν τον ημεροδρόμο, που ήταν για εκείνους η λύτρωση! Αν έβλεπαν τους Πέρσες θα ακολουθούσε σφαγή και σκλαβοπάζαρο. Πώς λοιπόν να μην αποθεώσουν έναν κατά τα άλλα ασήμαντο δρομέα αλλά με ένα μήνυμα τόσο σημαντικό; Η σύνδεσή του με το γεγονός αναμφισβήτητα τον έφερε μέχρι τα χρόνια μας. Τον ξεσκόνισαν από τα κιτάπια της ιστορίας, αυτοί που διάβαζαν, τον έντυσαν με τα καλά του, του βάλαμε αριθμό συμμετοχής και πήρε εκκίνηση, αέναη αυτή τη φορά, μέσα σε κάθε έναν από εμάς. Ποιος ήταν; Πως τον λέγανε; Μήπως ήταν άλλος; Πια διαδρομή ακολούθησε; Ασήμαντα πράματα μπρος στο μεγαλείο της αυτοθυσίας. Ασήμαντα. Για αυτό και στο τελευταίο κεφάλαιο (Μαραθώνας – Αθήνα) τον αναφέρω ως «ο Ημεροδρόμος», δίχως όνομα. Επειδή έπαψε να «Είναι» περνώντας στο άπιαστο και εν τέλει αναλλοίωτο μονοπάτι μέσα στο «Όλον» ξεπερνώντας τον μικρό εαυτό του κάτι που εμείς δεν μπορούμε ούτε κατά διάνοια να αγγίξουμε.  Εκείνος ο Ημεροδρόμος ήταν και είναι όλοι οι ημεροδρόμοι και όλοι όσοι βασανιστικά τρέχουμε να ρωτήσουμε ερωτήσεις που δεν απαντιούνται.

[Advendure]: Πέτρο, μετά από δυο ποιητικές συλλογές και το Νενικήκαμεν, έχεις συγγραφικά κάτι άλλο στα σκαριά;

[Πέτρος Πουρλιάκας]: Το «Νενικήκαμεν» δεν είναι το πρώτο μου βιβλίο, πράγματι. Υπήρξε μια προσπάθεια «ποιητικής» συλλογής το 1996 οι «Πνοές», και το «Πέρα από τις Στήλες» το 2004 (εννοώντας τις Στήλες του Ηρακλέους, το Γιβραλτάρ). Αυτό εξιστορεί το πέρασμα με ιστιοπλοϊκό από την Ελλάδα στην Αμερική που κατορθώσαμε με μια καλή παρέα έξι ανθρώπων το έτος 2000 σε ένα ταξίδι 4 μηνών. Αναμένω απαντήσεις από δυο εκδοτικούς οίκους για δυο ακόμα χειρόγραφα. Το ένα είναι και πάλι ιστορικό μυθιστόρημα που όμως μας πηγαίνει στην Σμύρνη του 1922 με ένα συγκεκριμένο συμβάν που με έχει συγκινήσει πολύ, και το άλλο είναι φιλοσοφικής αναζήτησης σε επίπεδο ηθικής της τεχνολογίας σε σχέση με τον άνθρωπο διαχρονικά. Το ταξίδι συνεχίζεται. Ευχαριστώ για την φιλοξενία.

Βιβλίο: «ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ» - Η Ιστορία του Φειδιππίδη, του πρώτου Μαραθωνοδρόμου - Εκδόσεις Πηγή

- Σε λίγες ημέρες αναμένεται και η έκδοση του ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ στην αγγλική γλώσσα!

Δημήτρης Τρουπής