Ο αντίλογος στον αντίλογο είναι προφανής. Και συνοψίζεται σε όλα αυτά που μας προσφέρει το τρέξιμο, η άσκηση στην φύση, η ενασχόληση με κάτι που μας γεμίζει σωματικά, ψυχολογικά και εν τέλει υπαρξιακά. Ο άνθρωπος γεννήθηκε για να βρίσκεται στα πόδια του, να κινείται, να τρέχει. Είναι προφανές ότι η άσκηση κάνει καλό στην υγεία μας. Αυξάνει τον μεταβολισμό μας, μειώνει τις πιθανότητες για κάποιες καρδιαγγειακές παθήσεις που μπορούν να προκληθούν από αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, μας δυναμώνει, μας δίνει αντοχή και ενέργεια και κρατάει το σώμα μας εξωτερικά σε ένα αυτάρεσκο επίπεδο.  Ακόμη σημαντικότερες οι θετικές επιπτώσεις στο συναισθηματικό και ψυχολογικό κομμάτι. Το ανυπέρβλητο συναίσθημα της εκπλήρωσης κάτι μεγάλου και σπουδαίου (τουλάχιστον στην δική μας προσωπική οπτική, στον μικρόκοσμό μας) είναι η κινητήριος δύναμη που μας κάνει να ξεπερνούμε όλα τα σωματικά εμπόδια, οπλίζοντάς μας με μια εσωτερική δύναμη και αυτοπεποίθηση ότι αφού «καταφέραμε αυτό μπορούμε να κάνουμε τα πάντα». Κανείς επίσης δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η κοινωνικοποίηση που προσφέρουν όλες αυτές οι δρομικές μας αναζητήσεις μέσω των αγώνων ή των δρομικών παρεών είναι ένα επιπλέον «βραβείο» της ενασχόλησής μας με το άθλημα.

Όλα τα παραπάνω, μπολιασμένα πολλές φορές στον υπερθετικό βαθμό με την βοήθεια των social media μέσω των οποίων βρίσκουμε πρόσφορο έδαφος αυτοπροβολής ζητώντας την επιβράβευση μετά από κάθε μας «επιτυχία» μας τυφλώνουν και δίνουν την αφορμή σε επιστημονικές έρευνες να διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για το πόσο πολύ είναι πολύ (how much istoo much). Κάποιοι έχουν βαλθεί να μας προσγειώνουν συνεχώς σε μία πολύ διαφορετική πραγματικότητα, κρούοντάς μας συνεχώς τον κώδωνα του κινδύνου μη αφήνοντάς μας παίρνουμε τους δρόμους και τα βουνά χωρίς «τύψεις».

Δύο σχετικά νέες και πολυετείς έρευνες στην Γερμανία και στην Σουηδία που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Heart δυστυχώς δεν μας φέρνουν καλά μαντάτα. Και οι δύο καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη της υγείας μας από την άσκηση ακολουθούν μία καμπύλη τύπου “J” κάτι το οποίο σημαίνει ότι το «παραπάνω» δεν σημαίνει απαραίτητα «καλύτερα» τόσο όσον αφορά την ένταση της άσκησης αλλά και όσον αφορά την διάρκειά της.

Η πρώτη μελέτη διεξήχθη από Γερμανούς ερευνητές και διήρκησε για 10 χρόνια μελετώντας την ένταση αλλά και την συχνότητα της σωματικής δραστηριότητας πάνω από 1.000 ανθρώπων με ιστορικό στεφανιαίας νόσου. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν στην ηλικία των 60 περίπου και συμμετείχαν σε πρόγραμμα αποκατάστασης της ασθένειάς τους μέρος της οποίας αποτελούσε και η σωματική άσκηση. Από αυτούς

• Ομάδα 1η: εκτελούσαν σωματική δραστηριότητα από 2 έως 4 φορές εβδομαδιαίως
• Ομάδα 2η: εκτελούσαν σωματική δραστηριότητα πάνω από  4 φορές εβδομαδιαίως
• Ομάδα 3η: εκτελούσαν σωματική δραστηριότητα λιγότερο από 2 φορές εβδομαδιαίως
• Ομάδα 4η: εκτελούσαν σωματική δραστηριότητα σπάνια ή καθόλου

Το συμπέρασμα όλα αυτά τα 10 χρόνια που διήρκησε η έρευνα ήταν ότι η υπερβολή οδηγούσε σε άσχημα αποτελέσματα. Όσοι δεν ασκούνταν καθόλου και όσοι ασκούνταν πάνω από 4 φορές την βδομάδα και με μεγάλες εντάσεις είχαν διπλάσιες πιθανότητες καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου από το γκρουπ των «μετριοπαθών» συμμετεχόντων.

Η δεύτερη μελέτη διεξήχθη στην Σουηδία και ήταν ακόμη μεγαλύτερης κλίμακας. Η έρευνα διήρκεσε για 12 χρόνια και είχε σαν σκοπό την συσχέτιση του επιπέδου της άσκησης διάφορων πληθυσμιακών ομάδων με την εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής που έχει συσχετισθεί σαν παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο. Περισσότεροι από 44.000 άνδρες μεταξύ των ηλικιών 45 και 79, παρακολουθούνταν στο διάστημα αυτό ερωτώμενοι για τη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια των ηλικιών 15, 30, 50 και κατά το περασμένο έτος της ζωής τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνδρες που γυμνάζονταν έντονα για περισσότερο από 5 ώρες την εβδομάδα είχαν 19% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μια καρδιακή αρρυθμία στην ηλικία των 60 ετών, σε σύγκριση με εκείνους που ασκούνται λιγότερο από 1 ώρα την εβδομάδα. Ωστόσο, εκείνοι που έκαναν ελαφρώς λιγότερο έντονες ασκήσεις - όπως η ποδηλασία ή το γρήγορο περπάτημα  για μια ώρα την ημέρα ή περισσότερο στην ηλικία των 60 είχαν 13% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μια καρδιακή αρρυθμία από εκείνους που δεν ασκούνταν καθόλου.

Οι συντάκτες του Heart, Eduard Guasch και Lluís Mont, που υπογράφουν το editorial βέβαια δεν παραλείπουν να προσθέσουν στο συμπέρασμά τους ότι «Τα οφέλη της άσκησης είναι σίγουρα δεν πρέπει να αμφισβητηθούν. Αντίθετα, θα πρέπει να ενισχυθούν οι μελέτες που αναφέραμε, καθώς και οι αντίστοιχες μελλοντικές μελέτες, που θα χρησιμεύσουν για να μεγιστοποιηθούν τόσο τα οφέλη που επιτυγχάνονται με την τακτική άσκηση όσο και η εξάλειψη ανεπιθύμητων ενεργειών από την υπερβολή αυτής.»

Οπότε εμείς βρισκόμαστε ακριβώς στην μέση. Που βρίσκεται η αλήθεια; Είναι δυνατόν κάτι τόσο όμορφο όπως το τρέξιμο που μας δίνει τα οφέλη που αναφέραμε παραπάνω να αποβεί κόλαφος για την υγεία του σημαντικότερου μυ του σώματός μας, της καρδιάς; Πόσα είμαστε έτοιμοι να «αποχωριστούμε»; Υπάρχει λόγος να σταματήσουμε να ονειρευόμαστε για ακόμη πιο «Citius, Altius, Fortius» (Γρηγορότερα, Ψηλότερα, Δυνατότερα); Η μικρή μας εμπειρία όλα αυτά τα χρόνια έχει δείξει ότι αλήθεια κρύβεται κάπου στην μέση και περισσότερο μέσα μας. Επίσης τα γεγονότα έχουν δείξει ότι δεν είμαστε όλοι για όλα. Τα παραδείγματα φίλων που ξεκινούν από το πραγματικό μηδέν για να τα δώσουν όλα και να εξαφανιστούν σαν διάττοντες αστέρες αδειάζοντας σωματικά και ψυχολογικά, είναι δυστυχώς πολλά.

Είναι αδιανόητο να ζητάμε από τον εαυτό μας να αποκτήσει ταχύτητα στα 40βάλε χωρίς να υπάρχει η απαραίτητη αθλητική υποδομή στα νεότερά μας χρόνια. Θα την αποκτήσουμε με κόπους και βάσανα αλλά νομοτελειακά θα οδηγηθούμε στην πόρτα της εξόδου. Είναι αδιανόητο να ζητάμε από τον εαυτό μας που πέρυσι δεν μπορούσε να τρέξει 5 χιλιόμετρα να θέλει φέτος να τερματίσει σε αγώνα υπεραπόστασης.

Σε προσωπικό επίπεδο έχω συμβιβαστεί με την ιδέα του μέχρι που μπορώ να φτάσω … και πόσο γρήγορα. Μέσα από τα λίγα χρόνια ενασχόλησης με την έντονη σωματική άσκηση έχω μάθει να ακούω το σώμα μου το οποίο μου λέει ότι «φίλε κοίτα να δεις, μπορώ να σε πάω αλλά μη μου ζητάς να το κάνω γρήγορα». Σε κάποιον άλλον το σώμα μπορεί να έλεγε το αντίθετο. «Κοίτα φίλε, μπορούμε να πάμε σφαίρα αλλά μη μου ζητάς 10, 20 ή 30 ώρες να κάνουμε αυτή την δουλειά». Το σώμα μας μπορεί να μας το λέει αυτό, εμείς όμως πρέπει να μάθουμε να το ακούμε.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε να προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε ή να βάζουμε μεγαλύτερους στόχους. Αυτό είναι κάτι που τροφοδοτεί μεταξύ άλλων την ανάγκη μας να βγούμε στους δρόμους και τα βουνά. Πρέπει όμως να το κάνουμε ξέροντας τα φυσικά όρια του σώματός μας, ακόμη κι αν αυτά καμιά φορά το ξεπερνάμε γιατί … μια ζωή την έχουμε βρε αδερφέ!

Απλά θα πρέπει να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητές και τους στόχους μας βάσει των δυνατοτήτων μας την δεδομένη χρονική στιγμή. Ένας στόχος υπερβολικά δύσκολος θα μας οδηγήσει πιθανότατα σε τραυματισμό ή στην καλύτερη περίπτωση θα μας καταρρακώσει ψυχολογικά. Και το σημαντικότερο, αργά και σταθερά βήματα μέχρι εκεί, ακόμη κι αν χρειαστεί να περάσει «άλλος ένας χρόνος».

Θα περάσουν πολλά χρόνια για να διαπιστώσουμε αν αυτές οι έρευνες επαληθευτούν και στα δικά μας σώματα καθώς βρισκόμαστε ουσιαστικά ακόμη στην αρχή. Μέχρι τότε … Παν Μέτρον Άριστον αν θέλουμε το καντηλάκι μας να αργήσει να σβήσει…

Πηγή στοιχείων ερευνών: Medical News Today