Τον είδα να μεγαλώνει και να αποκτά τη σημερινή του μορφή, προσελκύοντας χιλιάδες δρομείς κάθε ηλικίας από κάθε γωνιά του κόσμου. Μαζί τους, εκατοντάδες επισκέπτες που έρχονται να ζήσουν αυτή τη μοναδική εμπειρία γιορτής, εκατοντάδες εθελοντές που στηρίζουν με την καρδιά τους, και φυσικά, τα ίδια τα χωριά του Ζαγορίου που συμμετέχουν ενεργά και ζωντανά σε αυτή την εμπειρία.

Για μένα, αυτός ο αγώνας είναι πολλά περισσότερα από μια αθλητική διοργάνωση. Είναι η ικανοποίηση μιας καλής προπόνησης, η αγωνία για την κατάσταση του τερέν, ο ενθουσιασμός της προσπάθειας και ίσως της νίκης. Είναι ο κίνδυνος του τραυματισμού, η χαρά να συναντάς τόσο κόσμο με κοινό πάθος, οι φωνές των παιδιών μου «Πάμε μαμά», η γλυκιά εξάντληση μετά τον τερματισμό. Με έμαθε να ακούω το βουνό. Να το σέβομαι. Να ξεπερνώ φόβους, όρια, και να ξαναβρίσκω το Ζαγόρι — και μαζί του, κομμάτια του εαυτού μου. Με έκανε καλύτερη. Όχι μόνο ως δρομέα, αλλά και ως άνθρωπο.

Ως δρομέας, οι ιστορίες που μπορώ να αφηγηθώ είναι αμέτρητες. Όμως ας ξεκινήσω από την αρχή.

Καλοκαίρι του 2012, η πρώτη μου συμμετοχή στο Zagori Mountain Running. Θυμάμαι το πρωινό εκείνο στην αφετηρία — εκατοντάδες δρομείς γύρω μου, πρόσωπα γεμάτα ενθουσιασμό και αγωνία, όλοι έτοιμοι για την πρόκληση. Κι εγώ, ανάμεσα τους. Στον πρώτο μου μεγάλο αγώνα: 25 απαιτητικά χιλιόμετρα από το Μεγάλο Πάπιγκο ως το Καπέσοβο.

Είχα προετοιμαστεί μόλις λίγους μήνες. Ήξερα ότι δεν είχα την εμπειρία, αλλά είχα κάτι άλλο, αποφασιστικότητα. Και μια απλή αλλά βαθιά ανάγκη: να δοκιμάσω τα όριa μου, μέσα σ’ αυτό το τοπίο που ήδη αγαπούσα.

Το διήμερο εκείνο δεν είχε μόνο τις βασικές διαδρομές, είχε και τον παιδικό αγώνα. Και εκεί ένιωσα μια ξεχωριστή, διπλή χαρά. Έτρεχα μαζί με τα παιδιά μου. Μοιραζόμουν μαζί τους κάτι που για μένα ήταν βαθιά προσωπικό και ουσιαστικό.

Τους έδειχνα, χωρίς λόγια, τι σημαίνει προσπάθεια, φύση, συλλογικότητα. Κι εκείνα, με τη χαρά και την ενέργειά τους, μου το επέστρεφαν στο πολλαπλάσιο.

Αριστερά: ZMR 2012 - Δεξιά: H Δήμητρα και ο Πάνος στο ZMR 2012

Ένα χρόνο αργότερα, το 2013, ήρθε η επόμενη μεγάλη πρόκληση: Τα 50 χιλιόμετρα. Μια διαδρομή απαιτητική, που στο τέλος με αντάμειψε με τον μοναδικό τρόπο που μόνο η υπέρβαση μπορεί να προσφέρει.

Θυμάμαι ακόμη, σχεδόν κινηματογραφικά, τη στιγμή πριν το 40^ο χιλιόμετρο. Ο ήλιος έκαιγε, το σώμα βάραινε, κι εκεί μπροστά μου είδα από μακριά κάποιον να κάθεται. «Σίγουρα είναι φωτογράφος», σκέφτηκα. Μα όσο πλησίαζα, συνειδητοποίησα πως ήταν... ένας βράχος. Το μυαλό μου είχε αρχίσει να παίζει παιχνίδια. Η κούραση μεγάλωνε, αλλά μαζί της βάθαινε και η εμπειρία.

                                                                                               ZMR 2013

Το 2015 δοκίμασα για δεύτερη φορά το TeRA, που η τότε διαδρομή ήταν 80 χιλιόμετρα. Ο αγώνας ξεκινούσε από το Τσεπέλοβο και η ατμόσφαιρα θύμιζε γιορτή. Οι δρομείς έκαναν τις τελευταίες τους προετοιμασίες, αντάλλασσαν χαμόγελα και φιλικές κουβέντες. Με το σήμα της εκκίνησης ένας ανθρώπινος χείμαρρος ξεκίνησε να τρέχει.

TeRA ZMR 2015

Τα πρώτα χιλιόμετρα διασχίζαμε τα σοκάκια του χωριού. Οι συμμετέχοντες γελούσαν, φώναζαν ενθαρρυντικά, χαιρετούσαν τον κόσμο που είχε βγει να μας δει. Ο δρόμος στένευε και η ανηφόρα γινόταν όλο και πιο απότομη. Ήταν ακόμα νύχτα, και το μόνο που φαινόταν ήταν το φως από τους φακούς στα κεφάλια των αθλητών — μια αλυσίδα φωτός που ανέβαινε το βουνό.

Φτάνοντας στην πρώτη κορυφή, η κατάβαση έμοιαζε ευκολότερη, όμως έκρυβε τη δική της πρόκληση — ήταν απότομη και απαιτούσε προσοχή. Όταν έφτασα στην κορυφή της Τσούκα Ρόσα, μόλις είχε αρχίσει να χαράζει. Το φως απλωνόταν δειλά πάνω στις κορυφές και οι εθελοντές ήταν εκεί, όπως και σε όλους τους άλλους σταθμούς, χαμογελαστοί, παρόντες, έτοιμοι να σε φροντίσουν, να σε ξεκουράσουν, να σου δώσουν οδηγίες και κουράγιο για να συνεχίσεις.

TeRA ZMR 2016

Μετά από ώρα φτάνω στην αγαπημένη Νταβάλιστα. Η εικόνα είναι μαγευτική — τόσο που για λίγο ξεχνάς την κούραση, τον πόνο, και τους έντονους χτύπους της καρδιάς. Το μονοπάτι παραμένει ανηφορικό και αμείλικτο. Στο μυαλό μου χωρίζω τη διαδρομή σε μικρότερα κομμάτια, κρατώντας έναν σταθερό ρυθμό, προσπαθώντας να αντέξω και να φτάσω στο τέλος αυτής της τόσο απαιτητικής διαδρομής. Και όταν το πετυχαίνεις, νιώθεις μια ευεξία — ένα περίεργο αλλά ταυτόχρονα διδακτικό συναίσθημα, σαν μάθημα για τις δυσκολίες που φέρνει η ζωή και πώς μπορείς να τις ξεπερνάς.

TeRA ZMR 2015

Ακολούθησε η Δρακόλιμνη και λίγο αργότερα το αγαπημένο Πάπιγκο. Οι κατηφόρες του Βίκου, ο Βοϊδομάτης, τα πετρόχτιστα χωριά – το Μονοδένδρι, η Βίτσα, το Δίλοφο, οι Κήποι – περνούσαν μπροστά μου σαν σε ταινία.

TeRA ZMR 2015

Δύο χιλιόμετρα μετά τους Κήπους, στο δρόμο προς το Καπέσοβο, στο τέλος μιας απότομης ανηφόρας, με περίμεναν τα παιδιά μου και ο άντρας μου, όπως είχαν κάνει σε κάθε προσβάσιμο σταθμό της διαδρομής. Με τη σταθερή παρουσία τους, με τη φωνή, το βλέμμα, την αγκαλιά τους, μου έδιναν δύναμη να συνεχίσω. Εκεί, μέσα στο βουνό, έμαθαν τι σημαίνει εθελοντισμός: να στέκεσαι δίπλα στον άλλον, να στηρίζεις, να προσφέρεις χωρίς αντάλλαγμα, μόνο με αγάπη.

Ο Πάνος μου δίνει τις τελευταίες προμήθειες και η Δήμητρα με εμψυχώνει και με ενημερώνει για την πορεία του αγώνα (TeRA ZMR 2015)

Κατάλαβα πως στον αγώνα —όπως και στη ζωή— δεν μετράει η ταχύτητα, αλλά η αντοχή. Η πίστη. Η σύνδεση με τον τόπο και με τον εαυτό σου. Το πιο δύσκολο κομμάτι δεν ήταν ποτέ η κούραση. Ήταν η στιγμή εκείνη, η σιωπηλή, που αναρωτιέσαι: «Γιατί το κάνω αυτό;» Και, κάπως μαγικά, η απάντηση ερχόταν πάντα. «Γιατί μπορείς» Το σώμα μου μπορούσε περισσότερα απ’ όσα του είχα επιτρέψει να πιστέψει. Και η ψυχή μου... ακόμα περισσότερα.

Στην αρχή της σκάλας του Τσεπελόβου, εκεί που τα πόδια βαραίνουν και η ανάσα κονταίνει, κάτι αλλάζει. Η κούραση δεν σε λυγίζει, σε φωτίζει. Οι πέτρες μαλακώνουν, το πάτημα γίνεται σταθερό και η σκέψη ότι πλησιάζω στην πλατεία του χωριού μου δίνει φτερά. Ο τερματισμός δεν είναι μια γραμμή. Είναι μια υπέρβαση. Μια κάθαρση. Είναι εσύ, πιο αληθινός από ποτέ.

Έζησα πολλούς τέτοιους τερματισμούς στο ZMR. Στα 25, στα 50, στα 44, στα 80 χιλιόμετρα. Δεν είναι απλώς αριθμοί, είναι σταθμοί στη διαδρομή μου. Είναι η Ιωάννα που έγινα, και αυτή που ακόμη ανακαλύπτω. Για κάθε μέτρο που διέσχισα, κάτι άφηνα πίσω μου και κάτι έπαιρνα μαζί.

ZMR 2012 - 2013 - 2014

                                                                                         ZMR 2015

Το ZMR δεν το έζησα μόνο ως δρομέας. Το βίωσα από κάθε πλευρά: Καθάρισα μονοπάτια, έβαλα σημάδια, στάθηκα σε σταθμούς, εθελοντικά, ακόμα και ως "σκούπα", να φροντίζω να μη μείνει κανείς πίσω. Κάθε ρόλος μου άνοιγε έναν νέο ορίζοντα. Αυτός ο αγώνας είναι στάση ζωής, είναι κοινότητα, είναι μάθημα. Και είναι και οικογένεια, γιατί σταθήκαμε όλοι μαζί στο βουνό, σαν δρομείς, σαν εθελοντές, σαν "σκούπες". Το ζήσαμε όλοι. Και αυτό ήταν το πιο πολύτιμο μάθημα, πως όταν μοιράζεσαι μια διαδρομή, γίνεται βαθιά δική σου.

Σήμερα ζω στο εξωτερικό. Αλλά κάθε καλοκαίρι, το σώμα μου ξέρει, επιστροφή. Το ZMR είναι εκεί, σαν παλιός φίλος που με περιμένει. Το 2022, ένα όνειρο μου έγινε πραγματικότητα. Η κόρη μου, τότε μαθήτρια συμμετείχε στα 10 χιλιόμετρα του ZMR. Και πίστεψα —όπως πιστεύω και για τον γιο μου— ότι η παράδοση θα συνεχιστεί.

Αριστερά: Σκούπα με την Δήμητρα ZMR 2013 - Δεξιά: Πρώτος αγώνας της Δήμητρας ZMR 2022

Προπόνηση με τον Πάνο (Κουκούλι – Κήποι) για το ZMR 2015

Το ZMR είναι το όραμα ενός χαρισματικού ανθρώπου, του Βασίλη Τζουμάκα, που μαζί με την οικογένειά του — τη Μάρα, τον Αλέξανδρο, τον Απόστολο — και ολόκληρη την αφοσιωμένη του ομάδα, δημιούργησαν κάτι μοναδικό. Ένα όραμα που δεν σταματά ποτέ, που εξελίσσεται διαρκώς, γίνεται ολοένα και καλύτερο, πιο δυναμικό και πιο λαμπερό.

Αυτό είναι το ZMR. Είναι μία μνήμη που δεν ξεθωριάζει. Μια εμπειρία που δεν τελειώνει.

Για μένα, είναι ένας LIFE SKILL RACE.

Ιωάννα Μπαράτσα

Προηγούμενα άρθρα της στήλης:

Μνήμες και Σκέψεις από τα μονοπάτια του Ζαγορίου: Νίκη Γεωργίου!

Μνήμες και Σκέψεις από τα μονοπάτια του Ζαγορίου: Δημήτρης Σελέτης!

Μνήμες και Σκέψεις από τα μονοπάτια του Ζαγορίου: Νικολέτα Τζαβάρα!

Μνήμες και Σκέψεις από τα μονοπάτια του Ζαγορίου: Βασίλης Αναγνωστόπουλος!