Ο αποχωρισμός δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση, και φυσικά αυτό ισχύει και στο ορεινό τρέξιμο. Θα μπορούσε μάλιστα να πει κανείς ότι είναι εξίσου δύσκολη απόφαση με το να επιλέξουμε ένα καινούργιο ζευγάρι παπούτσια. Κι όμως, πολλές φορές μια “κοιλιά” στην απόδοση μας ή μια περίοδος έλλειψης κινήτρου μπορεί να οφείλεται απλά στο ότι επιμένουμε σε ένα παλιό, φθαρμένο ζευγάρι, που συμπλήρωσε τον κύκλο του στα πόδια μας και μας ταλαιπωρεί.

Τρέχοντας περίπου 25 χρόνια στα βουνά και παρακολουθώντας από κοντά όλα αυτά τα χρόνια την εξέλιξη της τεχνολογίας στα παπούτσια, μπορώ να πω πως παλιότερα η φθορά τους ήταν εμφανής και γρήγορη. Τα υφάσματα του εξωτερικού μέρους ξέφτιζαν και σκίζονταν εύκολα, η εξωτερική σόλα παρουσίαζε σημάδια καταπόνησης μετά από λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα, ενώ το πιο κρίσιμο τμήμα — η ενδιάμεση σόλα — κατέρρεε σχετικά σύντομα, αφήνοντας τους κραδασμούς να περνούν απευθείας στο σώμα μας.

Τα τελευταία χρόνια, η εικόνα αυτή έχει αλλάξει θεαματικά. Νέα υλικά, αφροί και τεχνολογίες αλλά και καλύτερος καινοτομικός σχεδιασμός έχουν αυξήσει σημαντικά τη διάρκεια ζωής ενός παπουτσιού, προσφέροντας καλύτερη απορρόφηση, στήριξη και ανθεκτικότητα. Κι όμως, αυτή η βελτιωμένη “ανθεκτικότητα” μπορεί καμιά φορά να μας ξεγελάει, γιατί πίσω από μια άθικτη εξωτερική εμφάνιση, μπορεί να κρύβεται ένα παπούτσι που έχει πια χάσει την “ψυχή” του.

Οι εταιρείες που παράγουν παπούτσια για ορεινό τρέξιμο δίνουν ένα “μπούσουλα” στα 600 – 900 χιλιόμετρα χρήσης (υπάρχουν βέβαια και κάποιες που για μοντέλα τους δίνουν ονομαστικές τιμές πολύ μεγαλύτερες). Αυτό βέβαια είναι ιδιαίτερα θεωρητικό, μιας και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το χρόνο ζωής, όπως το βάρος μας, το τερέν που συνήθως τρέχουμε, πως προσγειώνεται το πόδι μας, αν εναλλάσσουμε ζευγάρια ή καταπονούμε συνεχώς το ίδιο, το πόσο καλή συντήρηση τους κάνουμε και φυσικά η ανθεκτικότητα των υλικών και του σχεδιασμού. Στο τέλος του άρθρου σημειώνουμε μερικές εμπειρικές επισημάνσεις σχετικά με αυτούς τους παράγοντες.

Βασικά δυο τρόποι υπάρχουν: Να παρακολουθούμε τα χιλιόμετρα που κάνουμε με το κάθε μοντέλο και να αφουγκραζόμαστε ενδείξεις ότι τα παπούτσια μας τα “φάγανε τα ψωμιά τους”.

Ξεκινώντας από το πρώτο, η καταγραφή μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη. Μπορούμε να κρατάμε ένα μικρό ημερολόγιο για κάθε ζευγάρι, σημειώνοντας τα χιλιόμετρα που διανύουμε, ή πιο απλά, να σημειώνουμε την ημερομηνία που αρχίσαμε να τα χρησιμοποιούμε, υπολογίζοντας προσεγγιστικά τη φθορά με βάση τον εβδομαδιαίο όγκο προπόνησης. Ένα μικρό old school κολπάκι είναι να γράψουμε με μαρκαδοράκι την ημερομηνία επάνω στο πλάι της ενδιάμεσης σόλας. Eίναι πρακτικό, ειδικά αν έχουμε πολλά ζευγάρια και δεν θέλουμε να μπούμε σε διαδικασία καταγραφής κτλ.

Το να σημειώνουμε τα χιλιόμετρα μπορεί να συνδυαστεί με την αίσθηση που μας αφήνει το παπούτσι στο σώμα μας. Μικροπονάκια σε γόνατα, αστραγάλους ή πέλματα, χωρίς να έχει αλλάξει ο φόρτος της προπόνησης ή ο τρόπος που τρέχουμε, συχνά μαρτυρούν ότι η ενδιάμεση σόλα έχει αρχίσει να μας “αποχαιρετάει”. Μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε πιέζοντας τη σόλα με τα δάχτυλα. Αν έχει χαθεί η αρχική “μαλακή” αίσθηση, τότε το παπούτσι έχει πλέον ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του.

Φυσικά, υπάρχουν και άλλες ενδείξεις ότι ένα παπούτσι έχει πια “παλιώσει”:

• Έντονες ρυτίδες και τσακίσεις στην ενδιάμεση σόλα, ιδιαίτερα στη φτέρνα ή στο μπροστινό μέρος του πέλματος.
• Κλίση του παπουτσιού προς τα πλάγια όταν το κοιτάμε από πίσω, ένα συχνό φαινόμενο σε παπούτσια υψηλού προφίλ, ειδικά σε δρομείς με υπερπρηνισμό.
• Σκισίματα ή τσακίσεις στο εξωτερικό ύφασμα, που δεν είναι μόνο αισθητικό θέμα, αλλά αλλοιώνουν τη στήριξη του ποδιού και αυξάνουν τον κίνδυνο τραυματισμού.

Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την αίσθηση κατά τη διάρκεια της προπόνησης, μπορούν να μας προειδοποιήσουν ότι ήρθε η ώρα για νέο ζευγάρι.

Θα κλείσουμε με μερικές εμπειρικές παρατηρήσεις:

• Η φθορά εξαρτάται περισσότερο από το τερέν που τρέχουμε παρά από τα χιλιόμετρα. Μιλώντας γενικά για τρέξιμο, τα παπούτσια για ορεινό τρέξιμο, τεχνικό ή βραχώδες πεδίο φθείρονται πολύ ταχύτερα απ’ ό,τι στην άσφαλτο. Επίσης, η εξωτερική σόλα φθείρεται και τα επιθέματα (lugs) χάνουν ύψος πιο γρήγορα σε πετρώδες τερέν.
• Ο τρόπος τρεξίματος επηρεάζει τη φθορά. Η προσγείωση βαριά με τη φτέρνα φθείρει γρηγορότερα το πίσω μέρος της ενδιάμεσης σόλας. Αντίθετα, αθλητές που προσγειώνονται με το εμπρός τμήμα του πέλματος καταπονούν περισσότερο την πρόσθια περιοχή (ιδίως αν το παπούτσι έχει λεπτή προστασία μπροστά). Το τρέξιμο σε κατηφόρες προκαλεί επίσης ιδιαίτερη φθορά στη φτέρνα και στα πλαϊνά του υφάσματος του εξωτερικού μέρους του παπουτσιού
• Η υγρασία και οι εναλλαγές θερμοκρασίας παίζουν ρόλο στη φθορά. Αν το παπούτσι μένει υγρό ή λασπωμένο, η κόλλα και το αφρώδες υλικό φθείρονται ταχύτερα.

Τέλος, πέρα από τη φθορά, υπάρχει και ένα λιγότερο τεχνικό αλλά συχνά ανυπόφορο ζήτημα στα δρομικά παπούτσια … η μυρωδιά τους. Αυτό το θέμα το έχουμε ήδη αναλύσει εκτενώς σε παλαιότερο άρθρο, ρίξτε και εκεί μια ματιά ..

Δημήτρης Τρουπής