Στην αρχαία Ελλάδα, οι Ημεροδρόμοι ήταν οι πιο γνωστοί δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Έτρεχαν τεράστιες αποστάσεις για να μεταφέρουν μηνύματα κατά τη διάρκεια πολέμων ή άλλων επειγουσών καταστάσεων. Το πλέον γνωστό παράδειγμα είναι ο περίφημος Φειδιππίδης, ο οποίος έτρεξε από την Αθήνα στη Σπάρτη και πίσω, για να ζητήσει βοήθεια πριν τη Μάχη του Μαραθώνα. Επίσης πολύ σημαντικοί ήταν ο Ευκλής, ο Λεωνίδας της Ρόδου, ο Ηγησίας και ο Πολύμεστος. Η σημασία αυτών των δρομέων στην Αρχαία Ελλάδα ήταν τεράστια. Η ταχύτητα και η αντοχή τους καθόριζαν συχνά την έκβαση στρατιωτικών επιχειρήσεων και άλλων κρίσιμων γεγονότων. Οι ημεροδρόμοι έτρεχαν με πολύ ελαφρύ – η και καθόλου – εξοπλισμό, σε τραχιά μονοπάτια, μέσα από βουνά και κοιλάδες, και η φυσική τους κατάσταση ήταν προφανώς εξαιρετική.

Στην Απω Ανατολή, υπήρξαν, καλυμμένοι μέσα σε ένα πέπλο μυστηρίου και απίστευτων δρομικών κατορθωμάτων, οι Θιβετιανοί μοναχοί Lung-Gom-Pa, αλλά επίσης – ακόμη και τώρα – οι Γιαπωνέζοι μοναχοί Tendai του βουνού Hiei. Και για τις δυο εντυπωσιακές περιπτώσεις έχουμε δημοσιεύσει ένα αναλυτικότατο άρθρο, το οποίο θα βρείτε εδώ.

Μένουμε στην Ιαπωνία, όπου κατά την περίοδο Edo (1603-1868), υπήρχαν οι Hikyaku, δρομείς μεγάλων αποστάσεων που λειτουργούσαν ως αγγελιαφόροι. Οι Hikyaku ήταν υπεύθυνοι για τη μεταφορά μηνυμάτων, χρημάτων και άλλων πολύτιμων αγαθών μεταξύ των διάφορων φεουδαρχικών περιοχών της Ιαπωνίας. Έτρεχαν κατά μήκος γνωστών μονοπατιών, όπως το Tokaido, που συνδέει το Τόκιο με το Κιότο. Οι Hikyaku μπορούσαν να διανύσουν έως και 200 χιλιόμετρα σε μία ημέρα, γεγονός που τους καθιστούσε ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του κράτους.

Πέρα από την Ελλάδα και την Άπω Ανατολή, παραδείγματα δρομέων μεγάλων αποστάσεων βρίσκουμε σε διάφορους πολιτισμούς:

Οι Chasquis ήταν οι ταχυδρόμοι της Αυτοκρατορίας των Ίνκας, υπεύθυνοι για τη μεταφορά μηνυμάτων, αγαθών, και ακόμη και φρέσκων ψαριών μέσα από το εκτεταμένο δίκτυο δρόμων που είχε δημιουργηθεί σε όλη την αυτοκρατορία, γνωστό ως Qhapaq Ñan. Χρησιμοποιούσαν ειδικά διαμορφωμένα μονοπάτια και relay stations, γνωστά ως tambos, για να ξεκουράζονται και να παραδίδουν τα μηνύματα στους επόμενους Chasquis στη διαδρομή.

Οι Tarahumara του Μεξικού: πασίγνωστοι πλέον, τόσο από το περίφημο βιβλίο “Born to Run”, όσο και από τη σύγχρονη συμμετοχή τους σε εμβληματικούς αγώνες ultra trail των ΗΠΑ, είναι ένας ιθαγενής λαός στο Βόρειo Μεξικό και φημίζονται για τις ικανότητές τους στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, φορώντας μάλιστα τα σανδάλια τους (Huarache). Στο Advendure θα βρείτε πολλά άρθρα σχετικά με αυτούς.

Και ποια η σύγκριση με τους σύγχρονους trail runners;

Οι σύγχρονοι trail runners, δηλαδή οι δρομείς που τρέχουν σε μονοπάτια, μοιάζουν πολύ με τους αρχαίους δρομείς μεγάλων αποστάσεων, αλλά υπάρχουν προφανώς και σημαντικές διαφορές.

Ομοιότητες:

Έμφαση στην αντοχή: Και στις δύο περιπτώσεις, η αντοχή είναι το κλειδί. Η δυνατότητα να τρέχει κάποιος για πολλές ώρες, ή ακόμα και μέρες, είναι κοινός παρονομαστής.

Τρέξιμο σε μονοπάτια: Όπως και οι αρχαίοι δρομείς, έτσι και οι σύγχρονοι trail runners αντιμετωπίζουν δύσκολα εδάφη. Τα βουνά, οι κοιλάδες, τα δάση και τα τεχνικά μονοπάτια αποτελούν μέρος των αγώνων ή απλά του τρεξίματος τους.

Σωματική και ψυχική ανθεκτικότητα: Οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων, είτε αρχαίοι είτε σύγχρονοι, χρειάζονται τεράστια ψυχική αντοχή και αυτοπειθαρχία. Η υπεραντοχή δεν είναι θέμα μόνο του σώματος αλλά και του μυαλού και της ψυχής.

Διαφορές:

Τεχνολογία και εξοπλισμός: Οι σύγχρονοι δρομείς έχουν πρόσβαση σε προηγμένο εξοπλισμό, όπως ειδικά παπούτσια για το μονοπάτι, ρούχα υψηλής απόδοσης, και συστήματα ενυδάτωσης που διευκολύνουν το τρέξιμο. Αντίθετα, οι αρχαίοι δρομείς έτρεχαν με ό,τι είχαν διαθέσιμο, συχνά με απλά σανδάλια ή ακόμα και ξυπόλυτοι (το μόνο ίσως που βλέπουμε σπάνια και στις μέρες μας, με παράδειγμα τους Τarahumara του Μεξικού, αλλά και δρομείς που τρέχουν με την σύγχρονη έκδοση των Huarache ή και ξυπόλητοι).

Σκοπός: Οι σύγχρονοι trail runners τρέχουν κυρίως για αθλητικούς λόγους ή για αναψυχή, ενώ οι αρχαίοι δρομείς έτρεχαν για να μεταφέρουν μηνύματα, να σώσουν ζωές ή να προστατεύσουν τις κοινότητες τους.

Υποστήριξη και διατροφική προετοιμασία: Οι σημερινοί δρομείς έχουν πρόσβαση σε επιστημονικά τεκμηριωμένα προγράμματα διατροφής και ενυδάτωσης, καθώς και υποστήριξη από ειδικούς, κάτι που οι αρχαίοι δρομείς δεν είχαν. Προφανώς και σε τροφές που είναι εξειδικευμένες για να βοηθούν την αθλητική απόδοση, προϊόν των τελευταίων χρόνων εξέλιξης του αθλητισμού. Θυμάμαι όταν υποστήριξα την προσπάθεια του Dean Karnazes πριν μερικά χρόνια να ολοκληρώσει το Σπάρταθλον μόνο με τροφές που έτρωγαν οι αρχαίοι Ημεροδρόμοι. Πολύ πρωτοποριακό αλλά και δύσκολο τελικά για το “σύγχρονο” στομάχι.

Η ιστορία των δρομέων μεγάλων αποστάσεων είναι γεμάτη από συναρπαστικές ιστορίες και ήρωες που κατάφεραν να διανύσουν τεράστιες αποστάσεις κάτω από αντίξοες συνθήκες, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη μας. Από τους Ημεροδρόμους της αρχαίας Ελλάδας, τους Θιβετιανούς μοναχούς Lung-Gom-Pa και τους Hikyaku και Tendai της Ιαπωνίας, μέχρι τους Tarahumara και εμάς, τους σύγχρονους trail runners, η αντοχή και η ικανότητα του τρεξίματος παραμένουν στον πυρήνα της ανθρώπινης φύσης. Οι διαφορές μεταξύ των αρχαίων και των σύγχρονων δρομέων αποκαλύπτουν πόσο έχει εξελιχθεί ο κόσμος του τρεξίματος, αλλά και πόσο κοινή παραμένει η ανάγκη για κίνηση, εξερεύνηση των προσωπικών ορίων και περιπέτεια.

Δημήτρης Τρουπής