Αυτή η αποστολή στον Τύπο έχει ως στόχο να δώσει πληροφορίες για την εκτεταμένη πορεία μας προς την εξάλειψη των PFCs, την οποία ξεκινήσαμε το 2009 και η οποία εξελίσσεται συνεχώς. Μάθαμε ότι πρόκειται για μια διαδικασία που απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη και στενή συνεργασία με τους προμηθευτές για την εξεύρεση κατάλληλων εναλλακτικών λύσεων. Μέχρι στιγμής, υπήρξαν αποτυχίες, επιτυχίες και περισσότερες αποτυχίες στην πορεία. Αλλά ήταν και εξακολουθεί να είναι μια επένδυση που αξίζει τον κόπο και που θα αποδώσει μακροπρόθεσμα, τόσο όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος όσο και την ικανοποίηση της αυξανόμενης ζήτησης των καταναλωτών για βιώσιμα προϊόντα.

Ως μάρκες outdoor έχουμε μια μοναδική πλατφόρμα για να επηρεάσουμε θετικά τον κόσμο, και θα πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε για να προωθήσουμε την αλλαγή και να ωθήσουμε προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον. PFCs σε αυτό το πλαίσιο σημαίνει per- και polyfluorinated chemicals, μια ομάδα τοξικών χημικών ουσιών που περιλαμβάνουν PFOA, PFOS και άλλες per- και polyfluoroalkyl ουσίες γνωστές ως PFAS. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, η ανάγκη για παγκόσμια συνοχή είναι εμφανής στην επιστημονική κοινότητα και οι PFAS χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για να περιγράψουν συλλογικά τις PFOA, PFOS και τις άλλες χημικές ουσίες αυτής της ομάδας. Έως ότου υπάρξει συναίνεση ως προς αυτό, τείνουμε να χρησιμοποιούμε ως επί το πλείστον τη συντομογραφία PFC.

Τι είναι τα PFCs/PFAS;

Εμφανιζόμενες τη δεκαετία του 1950, οι υπερ- και πολυφθοριωμένες χημικές ουσίες αποτέλεσαν επανάσταση σε πολλές βιομηχανίες. Η ικανότητά τους να αποτρέπουν την υγρασία, το λίπος και τη βρωμιά ήταν απαράμιλλη και έγιναν η λύση για την κουζίνα, τα οικιακά υφάσματα, τη μόδα, τα ηλεκτρονικά και τη βιομηχανία εξωτερικών χώρων. Στη δεκαετία του 1980 άρχισαν σιγά σιγά να εμφανίζονται δεδομένα στην επιστημονική κοινότητα: Οι PFCs θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνες, αλλά δόθηκε ελάχιστη προσοχή στα επιστημονικά περιοδικά. Σταδιακά, μέσα από δεκαετίες ερευνητικών μελετών και συλλογής δεδομένων, τα στοιχεία για την εμμονή τους στο περιβάλλον και τις βιοσυσσωρευτικές επιδράσεις τους έγιναν πιο εμφανή. Αλλά μόλις το 2005 οι PFCs θεωρήθηκαν αποφασιστικά καρκινογόνες για τον άνθρωπο*.

Stefan Posner (ειδικός σε θέματα πολυμερών και κλωστοϋφαντουργικών χημικών προϊόντων) - Η γνώμη ενός εμπειρογνώμονα

Ο Stefan Posner είναι ένας από τους κορυφαίους ερευνητές στο θέμα των φθοριούχων ηλιακών ουσιών και έχει 30 χρόνια εμπειρίας. Είναι επίσης συν-συγγραφέας της πρότασης για την απαγόρευση των PFCs στην Ευρώπη από το 2025: "Έγινε γνωστό ότι οι PFAS, ή αλλιώς οι υπερ- και πολυφθοροαλκυλικές ουσίες, δεν διασπώνται εύκολα στο περιβάλλον και μπορούν να συσσωρεύονται στους ανθρώπινους και ζωικούς ιστούς με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, έχουν συνδεθεί με διάφορα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης της δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς, της ηπατικής και νεφρικής βλάβης και του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.

Τα PFAS εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ευρέως, όχι μόνο σε πολλά προϊόντα, αλλά βρίσκονται επίσης παντού στο περιβάλλον μας, επειδή είναι εξαιρετικά πτητικά και κινητά, πράγμα που σημαίνει ότι θα βρείτε ίχνη PFC/PFAS ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες. Ο αντίκτυπος των PFAS προέρχεται από την παραγωγή και τη χρήση των προϊόντων, αλλά και από τη διάθεση αποβλήτων που περιέχουν PFAS, γεγονός που προκαλεί επαναλαμβανόμενους κύκλους μόλυνσης. Οι χώροι υγειονομικής ταφής και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων συμβάλλουν επίσης στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Για την προστασία και τη διατήρηση της ποιότητας ζωής μας και του φυσικού κόσμου γύρω μας, είναι ζωτικής σημασίας η παρακολούθηση και η εξάλειψη όλων των απελευθερώσεων PFAS στο περιβάλλον. Αυτό απαιτεί μια συντονισμένη προσπάθεια σε όλες τις βιομηχανίες και τους ρυθμιστικούς φορείς για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης αυτών των χημικών ουσιών και την ανάπτυξη ασφαλέστερων, πιο βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων".

* https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4187289/

Η νομοθεσία απαγορεύει τη χρήση των PFCs από το 2025.

Η Fjällräven ξεκίνησε την απαγόρευσή τους το 2009. Αυτή είναι η μέχρι τώρα πορεία της μάρκας. Τα PFC αναμένεται να απαγορευτούν τόσο στην Καλιφόρνια όσο και στην ΕΕ το 2025. Αλλά για τη Fjällräven, το ζήτημα γύρω από τα PFCs δεν είναι καινούργιο. Η εταιρεία εργάζεται επίμονα για την εξάλειψη των επικίνδυνων χημικών ουσιών από την παραγωγή από το 2009. "Πήραμε για πρώτη φορά τα ευρήματα της έρευνας σχετικά με τα PFC το 2008, και αυτό ήταν μια κλήση αφύπνισης για όλους μας. Όχι μόνο γνωρίζαμε πλέον πόσο τοξικά ήταν αυτά τα χημικά τόσο για τα ζώα όσο και για τους ανθρώπους, αλλά ήταν επίσης ήδη παντού και η διάσπασή τους ήταν τόσο αργή που δεν μπορούσες να δεις να συμβαίνει στο ορατό μέλλον. Αυτά ήταν "χημικά για πάντα"", λέει η Donna Bruns, Global Product Director της Fjällräven. "Τα μάτια μας άνοιξαν. Ήταν κάτι που θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε; Ήταν ένα τόσο πρωτοποριακό ζήτημα για εμάς. Είχε να κάνει με το ποιοι ήμασταν και ποιοι θέλαμε να είμαστε ως μάρκα".

2009: Λέγοντας όχι στα PFCs

Ο Martin Axelhed, Διευθύνων Σύμβουλος της Fjällräven συνεχίζει: "Νιώθαμε έντονα ότι δεν θέλαμε να συμβάλουμε καθόλου σε αυτό, οπότε το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά τα PFCs από κάθε ένδυμα και προϊόν. Αποφασίσαμε επίσης να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία για να εξετάσουμε άλλα πρόσθετα και χημικά που χρησιμοποιούνται για τη βελτιστοποίηση των επιδόσεων χωρίς να είναι πραγματικά απαραίτητα". Εκείνη την εποχή, το 2009, στη βιομηχανία χρησιμοποιούνταν πολλοί επιπλέον χημικοί παράγοντες για τη βελτίωση των επιδόσεων των ενδυμάτων, για τα πάντα, από την απωθητικότητα των εντόμων μέχρι την αντηλιακή προστασία. Υπήρχαν χημικές ουσίες κατά των κροτώνων, κατά της οσμής, κατά της βρωμιάς και ένα σωρό άλλες που απλώς έδιναν σε ένα υλικό μια διαφορετική υφή, χωρίς να χρειάζεται να το παράγουν σε ένα συχνά πιο ακριβό και καλύτερα κατασκευασμένο ύφασμα. Η απόφαση της Fjällräven σήμαινε ότι δεν θα χρησιμοποιούνταν πλέον περιττά χημικά συστατικά. "Ήταν εμπορική πρόκληση να προχωρήσουμε σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, ενώ οι άλλοι συνέχιζαν ως συνήθως. Έπρεπε να πείσουμε όλους τους προμηθευτές μας να αλλάξουν, ενώ παράλληλα έπρεπε να είμαστε διαφανείς ως προς το πώς δεν μπορούσαμε πλέον να προσφέρουμε την ίδια λειτουργικότητα με τις άλλες μάρκες που εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν φθοράνθρακες. Παρόλα αυτά, η απόφαση ήταν εύκολη", λέει ο Martin Axelhed.

2012: Ανάπτυξη του υφάσματος κελύφους χωρίς PFC

Παράλληλα με την εξάλειψη των PFC, η Fjällräven ξεκίνησε το φιλόδοξο σχέδιο για την ανάπτυξη ενός ιδιόκτητου υδροαπωθητικού υλικού εντελώς χωρίς τη χρήση PFC. Αυτό δεν είχε να κάνει με το να συναρμολογήσει μια γρήγορη λύση για τη νέα σεζόν, αλλά με τη δέσμευση σε μια διεξοδική διαδικασία για την εξεύρεση μιας βιώσιμης μελλοντικής λύσης που θα μπορούσε να παρέχει αποτελεσματική προστασία από την υγρασία και να διατηρεί την αναπνευσιμότητα. Τα πρωτότυπα δοκιμάστηκαν στο εργαστήριο και στο πεδίο, με έμφαση στη συνεργασία με αξιόπιστους προμηθευτές που εφάρμοζαν τα ίδια αυστηρά πρότυπα με αυτά της Fjällräven. Το 2012, το Eco-Shell λανσαρίστηκε. Για να το θέσουμε ευθέως, αυτό το προϊόν δεν επρόκειτο ποτέ να είναι το καλύτερο στην αγορά όταν επρόκειτο να κρατήσει τους πεζοπόρους στεγνούς στην καταρρακτώδη βροχή. Αλλά έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε, χωρίς να προσθέτει ακόμη περισσότερα υπερ- και πολυφθοριωμένα χημικά στο περιβάλλον, οπότε ναι, υπήρχαν λόγοι για να γιορτάσουμε. Αλλά η χαρά θα ήταν βραχύβια.

2012: Διασταυρούμενη μόλυνση

Μετά από χρόνια προσεκτικής ανάπτυξης ενός ενδύματος με κέλυφος χωρίς τη χρήση PFCs, η Greenpeace είχε εξακολουθήσει να βρίσκει φθοριοχημικές ουσίες σε αρκετά από τα υπαίθρια ενδύματα της Fjällräven. Η Aiko Bode, Chief Sustainability Officer της Fjällräven, θυμάται: "Η Greenpeace εξεπλάγη, το ίδιο και εμείς". Αυτό θα ήταν το πρώτο σκληρό μάθημα που πήραμε όσον αφορά τη διασταυρούμενη μόλυνση. "Διαπιστώθηκε ότι οι συλλογές μας είχαν κρεμαστεί στον ίδιο χώρο με προϊόντα που περιείχαν όντως φθοριοχημικά και αυτό ήταν αρκετό για να μεταφερθούν τα χημικά στα ρούχα μας. Έπρεπε να αναδιοργανώσουμε πλήρως την παραγωγή και να διασφαλίσουμε ότι όλα ήταν σαφώς διαχωρισμένα. Η μόλυνση ήταν παντού", λέει ο Bode. Εάν ένα μπουφάν της Fjällräven κρεμόταν δίπλα στο ράφι με το κερί για σκι σε ένα κατάστημα, θα βρίσκονταν PFCs στο μπουφάν. Η μόλυνση ήταν παντού και τα εργοστάσια χτυπούσαν το κεφάλι τους στον τοίχο - όσο κι αν προσπαθούσαν να διαχωρίσουν την παραγωγή, τα χημικά έβρισκαν τρόπο να εισέλθουν. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι το βιομηχανικό νερό στο εργοστάσιο επαναχρησιμοποιούνταν και προερχόταν από άλλους παραγωγούς που μόλυναν τα προϊόντα της Fjällräven. Για να σταματήσει η εξάπλωση χρειαζόταν μια ριζική αναθεώρηση.

2015: Απόσυρση των PFCs από όλα τα υφάσματα της Fjällräven

Το 2015, η Fjällräven ήταν επιτέλους σε θέση να πει ότι είχε καταργήσει σταδιακά τα PFCs, όχι μόνο από τα υφάσματα κελύφους αλλά και από τα υφάσματα των σκηνών, των σακιδίων και των αξεσουάρ. Μόνο ένα πράγμα είχε απομείνει και αυτό θα αποδεικνυόταν τόσο μια μικρή λεπτομέρεια όσο και ένα τεράστιο ζήτημα - τα φερμουάρ.

2023: Φερμουάρ χωρίς PFC

Μετά από πολλές προκλήσεις στην πορεία, η YKK, ο παγκόσμιος ηγέτης στα αδιάβροχα φερμουάρ, κατάφερε τελικά να παρουσιάσει ένα φερμουάρ που παράγεται χωρίς PFC. Το έτος ήταν το 2023 και η αναμονή είχε επιτέλους τελειώσει.

2023: Ζητήματα με τα νέα φερμουάρ

"Ήμασταν έτοιμοι να πούμε για άλλη μια φορά "ναι, φτάσαμε", μέχρι που ανακαλύψαμε ότι όλα τα βαμμένα φερμουάρ εξακολουθούσαν να περιέχουν PFCs. Ήταν στο χρώμα", λέει ο Bruns. "Είναι σαν να μην υπάρχει τέλος. Αυτό δεν είναι μια ιστορία επιτυχίας. Όχι ακόμα. Είναι σκληρή, συνεχής δουλειά. Είμαστε συνεχώς σε επιφυλακή για το πότε και πού θα εμφανιστεί ξανά".

Τώρα: Η επιστήμη δεν έχει ακόμη όλες τις απαντήσεις

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι έχουν εντοπίσει περίπου το 80% των πεδίων εφαρμογής των φθοριοχημικών, ενώ το 20% μένει να βρεθεί. Μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε. Χρησιμοποιούνται συχνότερα για την απώθηση του νερού και των λιπών, αλλά υπάρχουν και άλλες ιδιότητες που θα μπορούσαν να κάνουν τη χημική ουσία μια ελκυστική προοπτική. "Μπορεί μερικές φορές να είναι μια συντόμευση για να γίνουν τα ενδύματα πιο ανθεκτικά. Βουτήξτε ένα κακοφτιαγμένο μπλουζάκι σε PFCs και θα αντέξει για περισσότερα πλυσίματα", λέει ο Bode. Έκτοτε έχουν δημιουργηθεί διάφορες πιστοποιήσεις για τις μάρκες που δείχνουν ότι τα υλικά τους είναι απαλλαγμένα από PFC. Γιατί, λοιπόν, η Fjällräven δεν υπέβαλε απλώς αίτηση για να χρησιμοποιήσει ένα από αυτά; "Στο μυαλό μας, δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη πιστοποίηση εκεί έξω σήμερα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν σας λένε πώς δοκιμάζεται. Και συχνά ελέγχουν μόνο για έναν συγκεκριμένο τύπο χημικών ουσιών, ενώ υπάρχουν τόσες πολλές άλλες που είναι εξίσου κακές", λέει ο Bode.

Επόμενο Βήμα: Νομοθετική απαγόρευση των PFCs το 2025

Η απαγόρευση των φθοριοχημικών ουσιών υποτίθεται ότι θα τεθεί σε ισχύ στην Καλιφόρνια από την 1η Ιανουαρίου 2025, ενώ η ΕΕ θα ακολουθήσει αργότερα το 2025 ή το 2026. Για τη Fjällräven, που είναι ήδη πολύ εξοικειωμένη με τις προκλήσεις, η επερχόμενη απαγόρευση δεν επηρεάζει πραγματικά την εταιρεία εσωτερικά, αλλά χαιρετίζεται έντονα, καθώς θα βοηθήσει και άλλες μάρκες να κάνουν την ίδια στροφή. Ας ελπίσουμε ότι θα διευκολύνει επίσης την επικοινωνία της αναγκαίας αλλαγής στους προμηθευτές. "Μάθαμε τόσα πολλά για τις δοκιμές και την επικύρωση και πόσο σχολαστικός πρέπει να είσαι. Ένα πιστοποιητικό είναι απλώς ένα χαρτί, πρέπει να το παρακολουθείτε συνεχώς", λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Fjällräven Martin Axelhed. Είναι περήφανος για το ταξίδι της Fjällräven και για το πόσο μακριά έχει φτάσει η μάρκα, όχι μόνο όσον αφορά τα PFC. "Η χημική μας στρατηγική είναι γενικά πολύ αυστηρή και συντηρητική. Θέλουμε τα προϊόντα μας να αφήνουν όσο το δυνατόν μικρότερο αποτύπωμα".

Η πορεία προς την 100% απαλλαγή από PFC

Μπορεί λοιπόν η Fjällräven να ισχυριστεί τώρα ότι έχει εξαλείψει πλήρως τα PFCs; Το θέμα με τα φερμουάρ πρέπει να επιλυθεί ακόμη. Αποδεικνύεται ότι τα PFC είναι δύσκολο να εξαλειφθούν από το χρώμα που χρησιμοποιείται στην παραγωγή. "Μπορούμε να πούμε ότι απ' όσο γνωρίζουμε, εκτός από τα φερμουάρ, τα προϊόντα μας παράγονται σήμερα χωρίς PFCs. Έχουμε αξιόπιστη τεκμηρίωση από τους παραγωγούς και τους προμηθευτές μας, αλλά εξακολουθούμε να κάνουμε τις δικές μας δοκιμές", λέει ο Bruns. Λέει ότι είναι προφανές ότι ο ιδρυτής της Fjällräven Åke Nordin έχει παίξει μεγάλο ρόλο στην έμπνευση του τεράστιου έργου που έχει κάνει η εταιρεία και το να μην τα παρατάμε ποτέ αποτελεί βασική αρχή από την πρώτη μέρα. Ακόμα και αν ο στόχος της 100% απαλλαγής από PFC δεν έχει επιτευχθεί ακόμα, η Fjällräven έχει διανύσει πολύ δρόμο. "Μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι τη νύχτα γνωρίζοντας ότι ποτέ δεν το κάναμε αυτό για λόγους δημοσίων σχέσεων ή λόγω νομοθεσίας. Απλώς κάναμε αυτό που πιστεύουμε", καταλήγει ο Bruns. Η μείωση των φθοροχημικών στον πλανήτη μας θα πάρει χρόνο. Πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Αλλά ανεξάρτητα από το πόσος χρόνος θα χρειαστεί και πόση τεχνική ανάπτυξη απαιτείται για την πλήρη εξάλειψή τους, είναι ο σωστός και μοναδικός τρόπος για να προχωρήσουμε μπροστά.

Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τα PFCs/PFAS με τους Stefan Posner & Aiko Bode

Ο Stefan Posner είναι γνωστός ειδικός σε θέματα πολυμερών και κλωστοϋφαντουργικών χημικών προϊόντων, ο οποίος ηγείται της έρευνας στο θέμα των φθοριούχων ουσιών με σχεδόν 30 χρόνια εμπειρίας.Είναι επίσης συν-συγγραφέας της πρότασης για την απαγόρευση των PFCs στην Ευρώπη από το 2025.

Ο Aiko Bode είναι Chief Sustainability Officer στη Fjällräven International και έχει εργαστεί για τη σταδιακή κατάργηση των PFCs και την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων.

Αν έχω στην κατοχή μου ένα ρούχο/προϊόν που περιέχει PFCs, πρέπει να το πετάξω;

Stefan Posner: pfc/pfas, συμβάλλουν σε αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, όπως oi παρακάτω:

• Η απόρριψη αποβλήτων που περιέχουν pfas δημιουργεί επαναλαμβανόμενους κύκλους μόλυνσης.
• Τα καταναλωτικά προϊόντα και τα διάφορα υλικά που απορρίπτονται σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων εκπνέουν με την πάροδο του χρόνουpfcs/pfas.
• Η επεξεργασία των λυμάτων μπορεί να μετατρέψει τοpfas και να αυξήσει τη μετρήσιμη συγκέντρωσηpfcs/pfas.
• Η τακτική αποτέφρωση αποβλήτων pfas (στους 800°C περίπου) μπορεί να απελευθερώσει τοξικούς ατμοσφαιρικούς ρύπους και αέρια του θερμοκηπίου.Γι' αυτό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα να σταματήσει η παραγωγή με pfcs/pfas και να μην εισαχθούν ποτέ στις αλυσίδες αξίας, ώστε να μην υπάρχει περαιτέρω επιβάρυνση της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.

Stefan Posner: Ο μόνος τρόπος για την ασφαλή εξάλειψη των pfcs/pfas είναι η ελεγχόμενη αποτέφρωση πάνω από τουλάχιστον 1200°C, δηλαδή σε ειδικές εγκαταστάσεις αποτέφρωσης με περιβαλλοντικές άδειες. Η διαθέσιμη τεχνολογία που μπορεί να "καθαρίσει" τα pfcs είναι περιορισμένη σήμερα. Χρησιµοποιούµε pfcs για πάνω από 60 χρόνια, οπότε η ποσότητα που έχει συσσωρευτεί και εξαπλωθεί σε όλο τον κόσµο είναι σχεδόν ασύλληπτη. Υπάρχουν τρόποι καθαρισμού της μόλυνσης από pfcs/pfas στη φάση των αποβλήτων εν μέρει μέσω ελεγχόμενης αποτέφρωσης σε υψηλές θερμοκρασίες άνω των 1200°C και αποκατάστασης του νερού των αποβλήτων. Ωστόσο, τα µέτρα αυτά πρέπει να λαµβάνονται νωρίς στο στάδιο των αποβλήτων πριν από την εκποµπή pfcs/pfas στο περιβάλλον.

Θα απαλλαγεί ποτέ η Fjällräven 100% από PFC;

Aiko Bode: Λόγω της πτητικότητας και της κινητικότητας των pfc και της ικανότητάς τους να μολύνουν τα πάντα, κανείς δεν μπορεί πραγματικά να εγγυηθεί ότι κάτι θα είναι ποτέ 100% απαλλαγμένο από pfc. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς στη Fjällräven είναι να εγγυηθούμε ότι παράγουμε χωρίς σκόπιμη χρήση pfcs.

Εάν τα προϊόντα παράγονται στην Ασία, πώς επηρεάζει η απαγόρευση της χρήσης PFCs στην ΕΕ και τις ΗΠΑ;

Stefan Posner: Αυτό που απαγορεύεται είναι τα προϊόντα που περιέχουν pfcs/pfas, ανεξάρτητα από το πού παράγονται αυτά τα προϊόντα. Και δεδοµένου ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι µεγάλες αγορές, δεν θα είναι κερδοφόρο για χώρες παραγωγής όπως η Κίνα να παράγουν µε pfcs/pfas.

Πώς µπορεί η Fjällräven να είναι σίγουρη ότι οι προµηθευτές της τηρούν τη συµφωνία τους να µην χρησιµοποιούν PFCs κατά την παραγωγή;

Aiko Bode: Ως εμπορική επιχείρηση έχουμε νομικά απαντημένα έγγραφα και υπογεγραμμένες συμφωνίες από τους παραγωγούς και τους προμηθευτές μας που δηλώνουν ότι αυτό ισχύει. Καλλιεργούμε όμως και μακροχρόνιες σχέσεις με τους συνεργάτες μας, προκειμένου να οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη και διαφάνεια που είναι αμφίδρομη. Έτσι, αν και δεν μπορούμε να το εγγυηθούμε εμπειρικά και με 100% βεβαιότητα, εμπιστευόμαστε ότι αυτά που μας λένε είναι αληθινά. Επιπλέον - οι δοκιμές των υφασμάτων, των εξαρτημάτων και των προϊόντων πραγματοποιούνται σε διάφορα στάδια σύμφωνα με ένα συστηματικό πρωτόκολλο δοκιμών.

Τι κάνει η Fjällräven για να βοηθήσει άλλες μάρκες να γίνουν μάρκες χωρίς PFC;

Aiko Bode: Μοιραζόμαστε ανοιχτά τις γνώσεις και τις εμπειρίες μας με κάθε μάρκα που επικοινωνεί μαζί μας, ενώ παράλληλα επικοινωνούμε με ένα ευρύ κοινό μέσω των δικών μας καναλιών και καναλιών όπως αυτό.