Όπως λέω συχνά, γι’ αυτούς που συμμετέχουν δεν χρειάζεται εξήγηση, ενώ γι’ αυτούς που είναι μακριά από τέτοιες ιστορίες κάθε προσπάθεια εξήγησης είναι περιττή! Παρόλα αυτά, πιστεύω τελικά ότι η όλη διαδικασία ξεκινάει από τα φυσικά μας όρια και περνάει σταδιακά σε πνευματικά επίπεδα, και η ανάλυση που θα προσπαθήσω να κάνω πιστεύω δίνει μια εξήγηση όσο αφορά το πάθος πολλών αθλητών για τα αθλήματα υπεραντοχής που αυξάνει ραγδαία καθώς περνούν τα χρόνια.


Σε οποιονδήποτε λοιπόν αγώνα υπεραντοχής ο αθλητής αντιμετωπίζει τρείς μεγάλες προκλήσεις. Τρείς ξεχωριστές και πολύ δύσκολες δοκιμασίες, που αν τις ξεπεράσει τον χαρακτηρίζουν όχι μόνο ως αθλητή αλλά και ως άνθρωπο. Οι προκλήσεις αυτές δεν έχουν να κάνουν μόνο με το επίπεδο φυσικής κατάστασης και προετοιμασίας, αφού θα αναγκαστούν να τις ξεπεράσουν (…ή όχι) από τον πρώτο έως τον τελευταίο δρομέα της κατάταξης.


Η πρώτη πρόκληση είναι κάτι που είναι πολύ γνωστό ήδη από την απόσταση του μαραθωνίου, και είναι ο περίφημος τοίχος! Είναι – όπως όλοι μας γνωρίζουμε πολύ καλά – η σωματική κατάσταση πλήρους εξάντλησης του γλυκογόνου που είναι αποθηκευμένο στο σώμα μας, η οποία συνοδεύεται από μυϊκές κράμπες, αίσθηση φοβερής κούρασης, διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του σώματος, νευρικές συσπάσεις και άλλα συμπτώματα που μας κάνουν να αισθανόμαστε φοβερά άσχημα και να θέλουμε να μην κάνουμε ούτε ένα μέτρο παραπάνω. Είτε κάποιος το έχει νιώσει στις ανηφοροκατηφόρες του Ενιπέα στον Olympus Marathon, είτε λίγο πριν την Ζαρκαδιά στον Rodopi Advendurun 100 miler, το συναίσθημα είναι το ίδιο.

Αν καταφέρεις να βρεθείς στην “άλλη πλευρά του τοίχου”, σημαίνει ότι έχεις χτίσει χαρακτήρα δυνατό και ότι τελικά τα φυσικά όρια που πίστευες ότι έχεις ως αθλητής δεν είναι αυτά που νόμιζες αλλά μεγαλύτερα! Ξέρεις μέσα σου πλέον ότι είσαι δυνατός, και ότι δεν λυγίζεις στην πρώτη μεγάλη δυσκολία. Ίσως το συναίσθημα δύναμης που νιώθεις αφού ξεπεράσεις τον τοίχο να είναι υποσυνείδητο, αλλά είναι μια τρομερά θετική εμπειρία που σε αλλάζει για πάντα. Είναι όμως κάτι που έχει να κάνει με την υπέρβαση των φυσικών μας ορίων, οπότε σε λίγο καιρό αρχίζουμε να αναζητούμε κάτι μεγαλύτερο. Κάτι συγκλονιστικότερο και δυνατότερο σαν εμπειρία. Κάτι που δεν έχει να κάνει μόνο με τις φυσικές μας δυνάμεις.


Ο πόνος … κάθε φορά που τρέχω έναν αγώνα ultra trail με "επισκέπτεται" στο 60-80Κm, όπου οι τένοντες αρχίζουν να μου θυμίζουν ότι έχουν κουραστεί υπερβολικά. Μυϊκοί πόνοι είναι διάχυτοι στο σώμα και αρχίζουν να σου “πειράζουν” το μυαλό το οποίο προσπαθεί να προστατεύσει το σώμα. Αρχίζεις να σκέφτεσαι ένα σωρό δικαιολογίες για να σταματήσεις και γλυτώσεις το μαρτύριο. Θέλεις να ξεφύγεις από την κατάσταση αυτή, αλλά σε κατακλύζουν συνεχώς σκέψεις αμφισβήτησης. Δεν είμαι αρκετά καλός, δεν προπονήθηκα σωστά, δεν έχω πάρει την ενέργεια που χρειάζεται για τέτοιον αγώνα, τι κάνω εγώ εδώ πέρα, και άλλες αντίστοιχες σκέψεις. Όποια σκέψη αμφιβολίας έχει αποθηκευθεί με τα χρόνια στο μυαλό μας έρχεται στην επιφάνεια και μας πιέζει να σταματήσουμε.

Ξαφνικά, κάποια στιγμή όλα εξαφανίζονται θαρρείς και ένα μαγικό χέρι πήρε τον πόνο και την ψυχολογική αμφιβολία μακριά. Αρχίζουμε να τρέχουμε και πάλι μέσα σε μια πνευματική ηρεμία, και σε μια γαλήνη που γίνεται σχεδόν απολαυστική. Δεν υπάρχει μαγική συνταγή, η λύση για την δεύτερη αυτή πρόκληση είναι μέσα στον καθένα μας. Αποκαλύπτεται (...ή όχι) όταν πιέσουμε τον εαυτό μας στα όρια του. Ίσως και να βαρεθήκαμε να αμφισβητούμε τον εαυτό μας και να σιχαθήκαμε τις αρνητικές σκέψεις. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο δρομέας που θα ξεπεράσει αυτή την δεύτερη πρόκληση θα χτίσει αυτοπεποίθηση που δεν μπορείς εύκολα να την έχεις από άλλες δραστηριότητες. Φαίνεται στο χαμόγελο και την θετική όψη των αθλητών που το ξεπέρασαν και συνεχίζουν και κάνουν τους θεατές και τους ανθρώπους προχωρημένων σταθμών να αναρωτιούνται γιατί χαμογελάνε και λάμπουν τα πρόσωπα των αθλητών που περνάνε ενώ έχουν ταλαιπωρηθεί τόσο.

Το πέρασμα όμως από την δεύτερη πρόκληση – τον πόνο – είναι απλά η ηρεμία στο μάτι του κυκλώνα, που καθώς συνεχίζουμε την πορεία μας στον αγώνα θα την διαδεχτεί κάτι ακόμη μεγαλύτερο. Μια πρόκληση που θα αγγίξει σε βάθος την πνευματικότητα μας και θα μας δοκιμάσει συναισθηματικά και ψυχολογικά στο υπέρτατο σημείο. Το υπέρτατο όριο έρχεται με το σκοτάδι. Θα το βρείτε μέσα σε ένα σκοτεινό δάσος ή μια ψηλή βουνοκορφή, καθώς το σκοτάδι έχει προχωρήσει και ο εσωτερικός μας κόσμος αρχίζει να βλέπει και να νιώθει αλλόκοτες εικόνες μέσα στην ηρεμία της νύχτας. Το απόλυτο κενό. Προχωράς μηχανικά μέσα στην νύχτα, απογυμνωμένος από δυνάμεις και κουράγιο. Βλέπεις, νιώθεις και ακούς πράγματα που δεν υπάρχουν, επαναπροσδιορίζεις την ύπαρξη σου και βλέπεις εσωτερικά μέσα σου από τι είσαι φτιαγμένος. Οι αισθήσεις σου είναι θολές, το βαθύ σκοτάδι δρα σαν καθρέφτης αντανακλώντας τον εσωτερικό σου κόσμο και αυτό μπορεί να είναι καθοριστικό. Ο χρόνος δεν έχει σταματήσει αλλά δεν σε ενδιαφέρει πλέον. Αναζητάς το φώς του ήλιου και τα χρώματα της φύσης. Μόλις οι πρώτες ηλιαχτίδες διαπεράσουν τα δέντρα και φτάσουν σε σένα όλα αλλάζουν. Αναγεννιέσαι και νιώθεις θετικά συναισθήματα να σε κατακλύζουν. Έχεις πλέον ξεπεράσει και πνευματικά την δοκιμασία και ξέρεις ότι το υλικό από το οποίο είσαι φτιαγμένος είναι ισχυρό. Δρομέας που δεν έχει περάσει ολόκληρη νύχτα τρέχοντας δεν έχει νιώσει πραγματικά τι σημαίνει υπεραπόσταση. Η πορεία πέρα από το υπέρτατο όριο είναι μια αποκάλυψη του πραγματικού μας εαυτού και οι υπεραποστάσεις μας δίνουν την ευκαιρία να τον αναζητήσουμε.

Τρία διαφορετικά επίπεδα πρόκλησης αλλά και ανταμοιβής, τα οποία νομίζω εξηγούν όσο γίνεται καλύτερα το πάθος πολλών από εμάς για την υπεραντοχή. Η πορεία κάθε αθλητή μέσα από τις τρείς αυτές προκλήσεις εξηγεί και το επίπεδο συντροφικότητας των ανθρώπων που τρέχουν σε αγώνες υπεραπόστασης. Ο ανταγωνισμός δεν είναι με τους συναθλητές μας αλλά με τον ίδιο τον εσωτερικό μας κόσμο και το σώμα μας, με αποτέλεσμα να έρχονται κοντά άνθρωποι πολύ διαφορετικών καταβολών, ηλικιών και εμπειριών.


Ίσως στην εποχή της μηχανοκίνητης ταχύτητας και των διαστημοπλοίων να φαίνεται ότι δεν έχει νόημα ο άνθρωπος να διασχίζει μεγάλες αποστάσεις τρέχοντας. Δεν εμπεριέχει άλλωστε “παραγωγικότητα” και χρησιμότητα για τους πολλούς. Αλλά όπως οι φιλόσοφοι και οι άνθρωποι του πνεύματος τονίζουν - από την αρχαιότητα κιόλας - υπάρχουν βαθύτερες έννοιες στην ζωή από την λογική και τον κοινό νου. Δοκιμάστε να τρέξετε υπεραπόσταση και θα το διαπιστώσετε μόνοι σας … οι τρείς προκλήσεις άλλωστε αποτελούν ισχυρό κίνητρο!


Δημήτρης Τρουπής